Kryzys kredytowy w USA i jego wpływ na rynki w 2008 r.

Przeczytaj także: Polskie kredyty subprime: kredyty we frankach

Klimat niepewności, który na szczęście powoli przekłada się na rosnące oczekiwania inflacyjne, wynika przede wszystkim z braku wiarygodnej diagnozy obecnej sytuacji i jej perspektyw. Dodatkowo banki centralne krajów rozwiniętych muszą na gorąco rozstrzygać złożony dylemat między zagrożeniami dla rozwoju gospodarczego (postępujące ryzyko recesji w USA), a ograniczeniem narastającego ryzyka wysokiej inflacji w USA i w strefie euro.

Zagrożenia dla rozwoju

W jaki sposób kryzys na rynku kredytowym dotknął globalny system finansowy? Dzisiejszy brak zdolności do spłaty pożyczek hipotecznych znacznej grupy amerykańskich dłużników, oceniany jest na poziomie nawet do 20% udzielonych pożyczek (oczekuje się, że w ciągu najbliższych dwóch lat problem ten dotknie pożyczki o wartości do $400 mld), przy całości rynku subprime szacowanym na $1,2 biliona). Kolejne zapowiedzi strat pojawiające się ze strony globalnych banków posiadających ekspozycje na ryzyko kredytowe subprime (Goldman Sachs, Citigroup, Merrill Lynch, Morgan Stanley już przewidują straty w tym sektorze na poziomie $400-500 mld) wzmacniają słowa Bena Bernanke, szefa FED-u, który jeszcze niedawno mówił ostrożnie o $150 mld potencjalnych strat.

Brak wiarygodnej oceny skali zagrożenia zrodził uzasadnione obawy i przekonanie rynku, że nie jest to jeszcze koniec złych wiadomości, co spowodowało ogromną nerwowość na rynkach międzybankowych. W konsekwencji pojawiły się kłopoty z ich płynnością (z powodu obaw, że kolejne banki pozyskiwać będą fundusze w celu zbilansowania odpisów na złe długi) i rosnące koszty pozyskiwania funduszy. Obecnie (początek stycznia 2008 roku) na rynku euro marże (excess credit returns) na 3m LIBOR sięgają nieco ponad 60 bp, na rynku dolara blisko 40 bp, a na rynku funta brytyjskiego blisko 30 bp. Banki centralne starają się przeciwstawić tej sytuacji interweniując w celu poprawy płynności.

Rok 2007 przyniósł też zakończenie okresu niskich marż na rynku kredytowym. Instrumenty z ratingiem inwestycyjnym („IG”) oferowane są z marżami na najwyższym od kilku lat poziomie (instytucje finansowe i niefinansowe). Według opublikowanego pod koniec listopada 2007 roku raportu analityków Deutsche Banku marże na rynku kredytowym instytucji finansowych będą rosły w ciągu najbliższych 12 miesięcy (dla IG z ratingiem na poziomie A +3.6% w euro i +5.2% w funtach brytyjskich). Przewidywania w zakresie zmienności na rynku akcji oraz w zakresie wskaźnika naruszenia zobowiązań wystawców instrumentów kredytowych (default rate, DR), wskazują, że obecne marże (przy przewidywanych wskaźnikach DR w okresie najbliższych 12 miesięcy) uwzględniają z dużą rezerwą ryzyko rynku i wystawcy instrumentu kredytowego. Oznacza to, że marże z nadwyżką wyceniają ryzyko związane z nabyciem instrumentu kredytowego posiadającego IG – dla euro są na poziomie adekwatnym do poziomu 8% DR w grupie wystawców niefinansowych i 11% w grupie wystawców finansowych, dla funta brytyjskiego odpowiednio 13% i 14%, przy obecnym DR w granicach 1%. Również w odniesieniu do instrumentów nie posiadających IG (instrumenty wysokiego ryzyka, HY), marże rynkowe kompensują inwestorom uśrednione, globalne ryzyko DR dla HY w okresie 12 najbliższych miesięcy (wg. Moody’s obecnie DR na poziomie 1.1%, oczekiwanie wzrostu do około 4% w ciągu 12-18 miesięcy).