Oszczędzanie na emeryturę wciąż mało popularne

Przeczytaj także: Nie licz na OFE a na własne oszczędności

Opinie na temat sytuacji emerytów w przyszłości, np. za piętnaście lat, są bardzo podzielone. Największa grupa badanych wskazuje na możliwość pogorszenia się ich położenia, ale jedna piąta nastawiona jest optymistycznie. Mniej więcej tyle samo respondentów sądzi, że sytuacja emerytów się nie zmieni, co uważa, że w części będzie lepsza, a w części gorsza niż obecnie. Co czwarty badany nie ma wyrobionego stanowiska w tej kwestii. Im słabiej wykształceni są badani, im niższe uzyskują dochody na osobę w rodzinie oraz im gorzej oceniają własne warunki materialne, tym częściej nie mają zdania w sprawie przewidywanej sytuacji emerytów. Ponadprzeciętną liczbą wskazań „trudno powiedzieć” wyróżniają się też mieszkańcy wsi i najmniejszych miast, ankietowani najmłodsi i najstarsi oraz ci, którzy zakończyli już aktywność zawodową (emeryci i renciści), bądź jeszcze jej nie zaczęli (uczniowie i studenci), a także bezrobotni.

Ogromna większość ogółu badanych (89%) sądzi, że będzie się utrzymywać z emerytury. Odsetek ten jest znacząco niższy jedynie wśród rencistów (58%) i osób niepracujących zawodowo, ale na przykład zajmujących się domem (63%). Emerytury jako źródła utrzymania spodziewają się też prawie wszyscy pracujący (94%). Ponad dwie piąte respondentów aktywnych zawodowo ma zamiar kontynuować pracę zarobkową na emeryturze, jednak tylko 4% obecnych emerytów i 7% rencistów podejmuje prace zarobkowe. Niewielu emerytów (9%) korzysta też ze zgromadzonych oszczędności, ale więcej niż co trzeci pracujący (36%) zakłada, że będzie to robić.

Być może zasady nowego systemu emerytalnego rzeczywiście będą skłaniać do oszczędzania, jednak obecnie tylko 9% ogółu respondentów podejmuje jakieś działania, żeby na emeryturze mieć dodatkowe środki na utrzymanie. Około jedna piąta ogółu badanych spodziewa się pomocy na emeryturze ze strony najbliższej rodziny (dzieci, wnuków). W tym wypadku oczekiwania są zgodne z praktyką, ponieważ tyle samo emerytów deklaruje, że otrzymuje taką pomoc. Inaczej jest w przypadku dochodów z posiadanych nieruchomości, inwestycji czy lokat – obecni emeryci osiągają je sporadycznie, ale 16% pracujących planuje uczynić z nich jedno ze swoich źródeł utrzymania na starość. Połowa rencistów oczekuje, że po osiągnięciu wieku emerytalnego renta nadal będzie dla nich jednym ze źródeł utrzymania. Niemal wszyscy obecni emeryci deklarują, że podstawowym źródłem ich utrzymania są świadczenia emerytalne. Również większość osób aktywnych zawodowo (85%) traktuje swoje uczestnictwo w obowiązkowym systemie emerytalnym jako główne źródło zabezpieczenia na starość. Jedyną grupą, dla której większe znaczenie niż emerytura mają inne dochody, są renciści, z których 36% deklaruje, że właśnie renta stanowi podstawę ich utrzymania bądź będzie stanowić, gdy osiągną wiek emerytalny.

Z publikacji dotyczących nowego systemu emerytalnego wynika, że świadczenia wypłacane z I i II filaru (ZUS i OFE) nie będą zbyt wysokie, a sytuację ubezpieczonych może poprawić tylko ich własna zapobiegliwość. Zamysłem autorów projektu uruchomienie dobrowolnych programów emerytalnych było stworzeniem możliwości oszczędzania na dodatkową emeryturę. Oczywiście finansowana z dobrowolnych oszczędności emerytura nie zmieni zasadniczo sytuacji emerytów, ale może ją trochę poprawić. Wiąże się to jednak z dodatkową składką, co dla wielu stanowi naturalną barierę finansową. Dla wielu też – ze względu na wiek – uczestnictwo w tych programach nie jest już opłacalne. Najczęściej podejmowane przez badanych działanie to założenie indywidualnego konta emerytalnego – jego posiadanie deklaruje połowa osób, które w ogóle myślą o dodatkowych zabezpieczeniach finansowych na starość. Popularne jest też wykupienie dodatkowego ubezpieczenia emerytalnego.

Autor: Aleksandra Dudzisz