Dobrobyt czy zaciskanie pasa? Polki o sytuacji materialnej

Przeczytaj także: Kobiety strażniczkami budżetu domowego

Polki o dobrobycie finansowym

Zdaniem 37% Polek dobrobyt finansowy to sytuacja życiowa, w której można bardziej skupić się na rodzinie niż na pieniądzach. 28% respondentek definiuje to jako brak negatywnych emocji podczas sprawdzania stanu konta bankowego, a dla 27% oznacza to możliwość cieszenia się przeżyciami takimi jak koncerty, spotkania, podróże, czy wyjścia do restauracji, nie myśląc o tym, ile kosztują. Taki stan kobiety w Polsce osiągają średnio przed 28. rokiem życiem – pokazuje badanie Mastercard „Kobiety i Finanse 2024”.

Na pytanie o to, jak oceniają poczucie kontroli nad swoimi pieniędzmi, umiejętność podejmowania właściwych decyzji finansowych i zarządzania budżetem, 15% Polek potwierdziło, że ma całkowitą kontrolę i sprawczość nad finansami, a 57% osiągnęło tę pozycję „w pewnym stopniu”.

Jeśli chodzi o ocenę własnej sytuacji materialnej, prawie co trzecia Polka (32%) przyznaje, że wydaje tyle, ile zarabia w każdym miesiącu i nie ma wystarczająco pieniędzy, aby oszczędzać, inwestować i przeznaczać je na cokolwiek innego, poza codziennymi potrzebami. Co piąta respondentka natomiast (21%) czuje się na tyle stabilnie finansowo, że nie musi martwić się o finanse. 43% Polek nie wierzy w to, że kiedyś uda im się osiągnąć dobrobyt finansowy.

Stres na myśl o pieniądzach

Polki zachowawczo podchodzą do kwestii finansów, a pieniądze wywołują w nich dużo emocji. 43% respondentek podkreśla, że brakuje im pewności w podejmowaniu decyzji finansowych, a 56% przyznało, że nie podejmuje ryzyka w sprawach związanych z pieniędzmi. Prawie co trzecia kobieta (32%) czuje się przytłoczona sprawami finansowymi, a 30% doświadcza stresu i niepokoju, kiedy myśli o pieniądzach.

Połowa kobiet w naszym badaniu przyznaje, że to na ich barkach spoczywa cała odpowiedzialność za zarządzanie domowym budżetem. To może być jeden z czynników generujących stres i niepokój względem finansów. Wyniki badań uwydatniają jednak potrzebę wspierania równości płac i przeciwdziałania stereotypowemu postrzeganiu finansów w społeczeństwie. Problemem nie jest brak wiedzy czy niższy poziom kompetencji finansowych wśród kobiet, ale kwestia norm i oczekiwań społecznych. Potwierdza to 28% ankietowanych Polek. Istotną rolę w poprawie sytuacji materialnej może odegrać edukacja finansowa, wzmacniając u kobiet poczucie pewności i niezależności, a także działania wspierające i promujące przedsiębiorczość i równość zawodową, podejmowane zarówno przez pracodawców, jak i państwo - mówi Marta Życińska, dyrektorka generalna Mastercard w Polsce.

Nierówności płacowe i brzemię stereotypów

37% ankietowanych Polek przyznało, że nierówności zarobkowe negatywnie oddziałują na dobrobyt finansowy kobiet. To jeden z najsłabszych wyników w Europie. Gorzej pod tym względem oceniają sytuację tylko Portugalki (41%). Badanie Mastercard pokazało również, że ani pracodawcy, ani państwo nie robią wystarczająco dużo, aby poprawić tę sytuacje. Tylko 29% Polek ma poczucie, że ich miejsca pracy dbają o korzystną politykę wspierającą budowanie niezależności finansowej kobiet – mowa tu np. o równości płac, ułatwianiu dostępu do doradców finansowych, czy ustalaniu korzystnych zasad emerytalnych. 34% Polek przyznaje również, że brakuje rządowych programów nastawionych na poprawę pozycji finansowej kobiet.

Według danych Eurostatu za 2023 r. luka płacowa między kobietami i mężczyznami w krajach Unii Europejskiej wynosi około 13% i przez ostatnie dekady zmniejszyła się minimalnie. Polska na tym tle wypada nieco pozytywniej, z różnicą wynagrodzeń na poziomie 4,5%, co jednak, według niektórych ekspertów, może nie odzwierciedlać realnego poziomu problemu.

Sytuacja materialna kobiet może być trudniejsza nie tylko ze względu na dyskryminację płacową. Statystyki pokazują również, że kobiety częściej niż mężczyźni pracują w zawodach i branżach słabiej opłacanych, a równocześnie są niedoreprezentowane w grupie stanowisk kierowniczych. Ponadto, ze względu na obowiązki rodzicielskie, częściej pracują na część etatu, a dodatkowo wykonują w domu nieodpłatną pracę. W Mastercard od wielu lat angażujemy się w wyrównywanie szans kobiet w biznesie i zachęcamy również inne firmy do podejmowania konkretnych inicjatyw w tym zakresie - mówi Marta Życińska.

Finansowe tabu

Polki bardziej powściągliwie niż mężczyźni podchodzą do rozmów o pieniądzach i nie czują się komfortowo w dyskusjach na ten temat. Badanie Mastercard wskazuje na istnienie pewnego rodzaju finansowego tabu - 45% respondentek przyznaje, że otwarte rozmowy o pieniądzach nie są w ich otoczeniu powszechne. Z tego m.in. powodu, 31% kobiet obawia się, że zostaną źle odebrane, jeśli będą rozmawiać o swoich finansach, a 17% czuje, że rozmowy na ten temat są krępujące. Tego typu obawy rzadziej dotykają mężczyzn.

Najbardziej swobodne rozmowy o pieniądzach kobiety podejmują między sobą. Na pytanie o to, do kogo udałyby po finansową poradę lub wskazówkę dotyczącą pieniędzy, największy odsetek Polek wskazał na doradcę finansowego (57%). W drugiej kolejności kobiety stawiają na wsparcie mamy (22%) oraz przyjaciółek / koleżanek (17%).

O badaniu Mastercard:
Badanie „Kobiety i Finanse 2024” przeprowadzono na zlecenie Mastercard w styczniu 2024 r. wśród 12 146 respondentów (mężczyzn i kobiet) w 12 krajach europejskich: w Polsce, we Włoszech, w Wielkiej Brytanii, Belgii, Niemczech, Austrii, Hiszpanii, Francji, Portugali, Holandii, Szwajcarii i w Czechach.