Uprawiasz wolny zawód? O emeryturę zadbaj sam

Przeczytaj także: Obniżenie wieku emerytalnego uderza w kobiety

Jeżeli spełnią się obietnice rządzących, to już w nadchodzącym roku wiek emerytalny w naszym kraju zostanie dość znacznie obniżony. Niewątpliwie jest to dobra wiadomość dla tych, którzy ze względu na stan zdrowia nie wyobrażają sobie pracy do 67 roku życia. Każdy medal ma jednak dwie strony. Niższy wiek emerytalny oznacza bowiem nic innego niż niskie świadczenie.

Eksperci już teraz ostrzegają, że dzisiejsi dwudziesto-, trzydziesto- i czterdziestolatkowie nie mają co liczyć, że wysokość ich emerytur będzie zbliżona do tego, co otrzymują ich rodzice. Z dużą dozą prawdopodobieństwa można przypuszczać, że przyszłe emerytury Polaków z trudem będą pokrywać podstawowe potrzeby świadczeniobiorców. Za taki stan rzeczy odpowiedzialny jest nie tylko niższy wiek emerytalny, ale również demografia. Jesteśmy starzejącym się społeczeństwem, co doskonale widać porównując liczbę emerytów z liczbą osób pracujących.

– Na rynek pracy wchodzą kolejne roczniki niżu demograficznego, społeczeństwo się starzeje, co w oczywisty sposób przełoży się na proporcję płatników składek do świadczeniobiorców – mówi Monika Szlosek, Dyrektor Departamentu Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank.

Wystarczy rzucić też okiem na statystyki prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wskazują one, że dziś na jednego emeryta w Polsce pracują ponad trzy osoby. To świetny wynik, zważywszy że w okolicach roku 2060 będzie to już tylko jedna osoba. Warto w tym miejscu dodać, że liczba urodzeń jest obecnie niemal o połowę niższa niż na początku lat 80. XX wieku. Taki stan rzeczy już od wielu lat nie gwarantuje prostej zastępowalności pokoleń.

Współczynnik urodzeń w Polsce wynosi obecnie 1,29. To jeden z najniższych współczynników w Europie. Dla porównania - najwyższy jest on we Francji (1,99), następnie w Irlandii (1,96), Islandii (1,93) i w Szwecji (1,89).

- Warto wsłuchiwać się w głosy ekspertów, którzy od lat przestrzegają przed nieuchronnym, negatywnym scenariuszem, jeśli chodzi o przyszłość naszych emerytur, podkreślając równocześnie pilną potrzebę odkładania pieniędzy we własnym zakresie – mówi Monika Szlosek, Dyrektor Departamentu Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank.

Niestety, jak pokazało niedawne badanie Deutsche Bank, zbyt wielu z nas wciąż ignoruje ten problem. Bardzo niewiele osób oszczędza poza ZUS, aby w przyszłości zapewnić sobie lepszy poziom życia. Dziś deklaruje to mniej niż co trzeci dorosły Polak (28 proc.)

Przedsiębiorcy na straconej pozycji?

W jeszcze trudniejszej sytuacji są przedsiębiorcy. O ile przeciętna emerytura z ZUS wynosi w tej chwili ok. 2090 zł brutto, to dla osób prowadzących firmę jest to już zaledwie 1707 zł brutto i co gorsza, prognozuje się, że wysokość świadczeń emerytalnych przedsiębiorców z biegiem lat będzie coraz niższa. Wysokość składki na ZUS, którą właściciele firm odprowadzają każdego miesiąca, wynosi w tym roku 1121,52 zł.

- Składki przedsiębiorców nie zależą od poziomu ich zarobków. Opłacają oni stałą kwotę, co de facto oznacza, że na konto ZUS zwykle wpłacają składki najniższe z możliwych - mówi Monika Szlosek, Dyrektor Departamentu Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank. – Ta sama składka obowiązuje także osoby wykonujące wolne zawody, zatem lekarze prowadzący własny gabinet, stomatolodzy, prawnicy czy księgowi, muszą zdawać sobie sprawę, że ich państwowe emerytury będą bardzo niskie – przestrzega.

Świadomość zagrożeń

Badanie Deutsche Bank przeprowadzone wśród profesjonalistów wykonujących wolne zawody pokazało, że tę akurat grupę osób cechuje znacznie większa dbałość o kwestie zabezpieczenie emerytalnego, niż ma to miejsce wśród ogółu społeczeństwa. Ponad 41 proc. ankietowanych stwierdziło, że odkłada dodatkowo na emeryturę poza obowiązkowymi składkami do ZUS.

Zdaniem prof. Małgorzaty Bombol ze Szkoły Głównej Handlowej, to bardzo pozytywna informacja.

– Profesjonaliści są przyzwyczajeni do liczenia na siebie – podkreśla. – Wniosek ten można wysnuć nie tylko na podstawie ich ponadprzeciętnego w stosunku do ogółu Polaków zaangażowania w oszczędzanie na emeryturę w III filarze, ale także z akumulowania środków na rozpoczęcie swojej działalności – dodaje.

W tym samym badaniu Deutsche Bank zapytał też respondentów, którzy nie ograniczają się do składek ZUS, co jest dla nich największą motywacją do oszczędzania. Najważniejszym powodem jest obawa przed niedostatecznymi świadczeniami wypłacanymi przez państwo - stwierdziło tak aż 67,5 proc. badanych. Drugą najczęściej wybieraną odpowiedzią (20,8 proc.) są niepokojące ostrzeżenia ekspertów i mediów dotyczące wysokości przyszłych emerytur. Zdecydowanie mniejszy wpływ miały namowy bliskich czy korzystne parametry programu oszczędnościowego (w obu przypadkach niecałe 3 proc. wskazań).

– Mając na uwadze fakt, że przedstawiciele wolnych zawodów to często osoby bardzo przedsiębiorcze, można być pewnym, że wielu z nich faktycznie zadba o samodzielne gromadzenie dodatkowego kapitału na emeryturę – podsumowuje Monika Szlosek, Dyrektor Departamentu Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank.

IKE i IKZE na topie

Wyniki badania pokazują ponadto, że profesjonaliści w Polsce najczęściej decydują się na oszczędzanie na emeryturę w ramach tzw. III filaru (IKE lub IKZE) - 32,3 proc. z nich wybrało właśnie tę formę zabezpieczenia na okres po zakończeniu aktywności zawodowej. Drugim najczęściej deklarowanym w sondażu sposobem, jest odkładanie pieniędzy na lokatach (17,7 proc.) oraz na koncie oszczędnościowym (17,1 proc.). Na zakup jednostek uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym zdecydowało się 12,2 proc. badanych, a produktów strukturyzowanych – 9,1 proc. Tylko 1,8 proc. badanych gra na giełdzie. Inne formy oszczędzania na emeryturę wybrało 30,5 proc. osób biorących udział w badaniu.

Przy porównaniu dwóch ostatnich sondaży Deutsche Bank dotyczących odkładania na emeryturę, przeprowadzonych na próbie ogólnej Polaków i wśród profesjonalistów wykonujących wolne zawody, widać spore różnice w odpowiedziach. Polacy jako ogół najchętniej odkładają pieniądze w celach emerytalnych na kontach oszczędnościowych (40 proc.) lub korzystają z produktów oszczędnościowo-inwestycyjnych z regularną składką. Jedynie co dziesiąty badany zdecydował się na otworzenie IKE lub IKZE w ramach tzw. III filaru.

- Wysokość emerytury przedsiębiorcy, w tym takiego, który wykonuje wolny zawód, zależy od niego samego, w znacznie większej mierze, niż ma to miejsce w przypadku pracowników etatowych – mówi Monika Szlosek, Dyrektor Departamentu Bankowości Detalicznej i Inwestycyjnej Deutsche Bank. – Niewielka tylko część osób prowadzących działalność gospodarczą, decyduje się na dobrowolne podniesienie opłacanej, comiesięcznej składki emerytalnej, prawdopodobniUe dlatego, że nawet taki ruch, wcale nie przyniesie wyraźnej poprawy sytuacji w dłuższej perspektywie – mówi. – Jeśli nasze życie po zakończeniu aktywności zawodowej ma być komfortowe, nie pozostaje nam nic innego, jak skorzystać z dostępnych na rynku finansowym rozwiązań, które umożliwią nam zebranie odpowiedniego kapitału.