Czym jest bitcoin?

Przeczytaj także: Bitcoin - globalna rewolucja finansowa

Krytyka

Z technologicznego punktu widzenia projekt Bitcoin jest bardzo obiecujący, ale przyjrzyjmy mu się teraz od strony ekonomicznej. Pieniądze, którym posługujemy się na co dzień, mają określoną wartość, nie dlatego, że rząd czy bank centralny ustalił kurs na określonym poziomie, ale dlatego, że spełniają pięć podstawowych funkcji:

• Wymienialność (funkcja transakcyjna) - sprzedawca warzyw akceptuje złote, ponieważ wie, że bez problemu kupi za nie chleb, albo ulokuje je na bankowej lokacie. Jednostkę Bitcoin możemy dziś zamienić na np. godzinę pracy grafika komputerowego z Indonezji, ale on za otrzymane wynagrodzenie nie kupi nowszego oprogramowania czy biletu autobusowego. Pojawia się problem jajka i kury – sprzedawcy nie zaczną akceptować Bitcoinów z powodu niewystarczającej popularności wśród kupujących, kupujący nie zaczną używać tej waluty, dopóki nie zobaczą, że jest ona powszechnie akceptowalna.
• Miernik wartości towarów (funkcja obrachunkowa) - fakt, że na metce spodni widnieje kwota 150 PLN, a w innym sklepie identyczny towar kosztuje 120 PLN ma określoną wartość informacyjną. Cena jest pieniężnym wyrazem wartości towarów i usług, ponieważ waluta posiada określoną siłę nabywczą. Przy nieprzewidywalnych, gwałtownych wahaniach kursów względem innych walut (przykład notowań BTN/PLN powyżej) o kilkadziesiąt procent dziennie funkcja obrachunkowa nie może być spełniona.
• Środek płatniczy (funkcja płatnicza) – wymiana towaru lub usługi za ich ekwiwalent pieniężny nie musi następować w tym samym czasie, np. za meble czy telewizor możemy zapłacić w ratach, współpracujące firmy udzielają sobie kredytów kupieckich (odraczają termin płatności). Bitcoin sprawdza się doskonale tylko jako alternatywa do zapłaty gotówkowej, głównie z powodu zmienności kursów i braku możliwości zabezpieczenia się na płynnym rynku przed ryzykiem kursowym (Jeszcze nie powstał rynek opcji i kontraktów terminowych na BTN, choć widząc kreatywne zastosowanie tej waluty można założyć, że to jedynie kwestia czasu).
• Środek gromadzenia wartości (funkcja tezauryzacji) – długoterminowe zaufanie do waluty wynika sprawia, że lokowanie kapitału w złotych czy euro jest bezpieczniejsze i wygodniejsze niż zamiana wolnych środków na mniej płynne towary. Ta funkcja nie jest spełniona np. w warunkach hiperinflacji, dlatego na początku lat 90 ubiegłego wieku Polacy uciekali od złotego, a mieszkańcy Zimbabwe i Białorusi woleliby dziś otrzymywać wynagrodzenie nie w lokalnej walucie, a np. w amerykańskich dolarach. System Bitcoin nie nadaje się dziś do przechowywania wartości – wypłatę otrzymywaną w złotych na BTN zamieniłby dziś tylko wariat lub spekulant. Jednocześnie należy zaznaczyć, że odwrót od amerykańskiego dolara w kierunku metali szlachetnych czy innych towarów wynika również z zachwiania długoterminowego zaufania w walutę pozostającą pod kontrolą Fed. W dalszym ciągu jednak wpłacając pieniądze do banku mamy pewność, że dzięki państwowym gwarancjom otrzymamy środki z powrotem nawet, gdy bank upadnie. Decentralizacja Bitcoin, która jest główną zaletą systemu, jest w tym przypadku wadą systemu.
• Środek wymiany międzynarodowej – tutaj Bitcoin działa tak długo, jak legalne pozostaje prowadzenie wirtualnych giełd zamieniających bitmonety na inne waluty. Obecnie każdy programista może za darmo pobrać kod źródłowy, który umożliwia uruchomienie lokalnego rynku, np. wymianę BTN na PLN, lecz gdyby stało się to karalne, liczba śmiałków prawdopodobnie ograniczyłaby się głównie do pralni brudnych pieniędzy, przemytników i innych oszustów, dla których ryzyko prowadzenia operacji w BTN byłoby wciąż mniejsze niż potencjalne korzyści z anonimowości i ukrywania się przed fiskusem. Szanse, że złoty, forint czy real nagle przestaną być akceptowane przez zagranicznych partnerów istnieją w teorii, ale w praktyce to jedynie apokaliptyczne scenariusze.