Jak uniknąć odpowiedzialności za długi małżonka?

Przeczytaj także: Zakupoholizm, hazard, kredytoholizm prowadzą do długów. Jak zapobiec finansowej katastrofie?

Teraz jest łatwiej

W o wiele łatwiejszej sytuacji są małżonkowie dłużników, którzy w tajemnicy zaciągnęli zobowiązania finansowe po 21 stycznia 2005 r. Nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego uchwalona ustawą z dnia 17 czerwca 2004 r. wprowadziła całkowicie nowe ujęcie problematyki zaspokojenia z majątku wspólnego wierzyciela, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków. Nowelizacja ta stara się godzić dwa przeciwstawne dobra: interes wierzycieli i dobro rodziny dłużnika. W myśl art. 41 § 1 i 2 kro jeżeli małżonek zaciągnął zobowiązanie za zgodą drugiego małżonka, wierzyciel może żądać zaspokojenia także z majątku wspólnego małżonków. Jeśli zaś zgody tej nie było, wierzyciel może żądać zaspokojenia z majątku osobistego dłużnika oraz m.in. z wynagrodzenia za pracę lub z dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej.

W przeciwieństwie do poprzedniego stanu prawnego obecnie wierzyciel, chcący dochodzić zaspokojenia np. z należącej do dłużnika i jego małżonka, który nie był stroną umowy, nieruchomości czy prawa do lokalu mieszkalnego, w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim musi wykazać, że na zawarcie umowy, z której wynika zadłużenie, drugi z małżonków wyraził zgodę.

Co więcej, dowód na tą okoliczność nie może być dowolny. Nie wystarcza np. samo oświadczenie dłużnika, że jego małżonek taką zgodę wyraził. Może to być wykazane jedynie dokumentem urzędowym lub prywatnym (art. 787 kpc). W praktyce oznacza to, że zapobiegliwy wierzyciel nie udzieli kredytu bądź pożyczki osobie zamężnej, gdy nie uzyska pisemnej zgody współmałżonka na zaciągniecie tego zobowiązania. Z drugiej strony, brak takiej zgody nie wiąże się, jak poprzednio, z sankcją nieważności, a jedynie z możliwością egzekwowania zadłużenia ograniczoną do majątku osobistego samego dłużnika.

W sytuacji, gdy podpis małżonka na dokumencie wyrażającym jego zgodę na zaciągniecie zobowiązania zostanie sfałszowany przez nieuczciwego dłużnika, jego partner lub wierzyciel może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Wyrok skazujący za takie przestępstwo będzie wiążący dla sądu orzekającego o klauzuli wykonalności czy rozpoznającego powództwo przeciwegzekucyjne i zwolni tę osobę z obowiązku uregulowania długu nieuczciwego małżonka.

Ponadto w przypadku długów zaciągniętych przez jednego z małżonków (nawet bez wiedzy i zgody współmałżonka) w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych, normalnych potrzeb rodziny dotyczących zapewnienia rodzinie np. wyżywienia, ubrania, mieszkania, ochrony zdrowia, rozwoju duchowego i kulturalnego za ich spłatę odpowiedzialni są oboje małżonkowie solidarnie (art. 30 § 1 kro). To oznacza, że wierzyciel może w tym przypadku dochodzić zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków, jak i z majątków osobistych każdego z nich.

Julia Krupa-Ignaczak, radca prawny z Kancelarii Prawnej RAVEN Krupa&Stańko