Zdolność kredytowa: jak ją wykazać?

Przeczytaj także: Kredyty mieszkaniowe: błędy kredytobiorców

Wydatki gospodarstwa domowego, na które składają się m.in. stałe opłaty (czynsz, woda, gaz, energia), utrzymanie samochodu i wydatki konsumpcyjne. Część z banków samodzielnie szacuje koszty utrzymania kredytobiorcy na podstawie informacji o miejscu zamieszkania i liczbie osób w gospodarstwie domowym. W przypadku pozostałych kredytobiorca ma pewne pole manewru – można odrobinę zaniżyć deklarowane wydatki (co ciekawe tego typu zabieg doradzają czasem pracownicy banków), aby starać się o wyższą kwotę kredytu. Trudno polecić ten rodzaj „kosmetyki” – należy mieć świadomość, że możemy w przyszłości nie udźwignąć ciężaru spłaty rat, zwłaszcza, że koszty utrzymania będą raczej rosnąć...

Posiadany majątek, do którego zalicza się przede wszystkim środki pieniężne, papiery wartościowe, ubezpieczenia na życie oraz nieruchomości. Posiadany przez nas majątek może być zabezpieczeniem spłaty kredytu, a w niektórych przypadkach może zostać wykorzystany do poprawienia naszej wąsko rozumianej zdolności kredytowej. Przykładem takiej sytuacji są kredyty wykorzystujące mechanizm bilansowania (offset). Posiadane przez nas oszczędności odejmowane są od kwoty pozostałego do spłaty długu, co pozwala kredytobiorcy ponosić niższe koszty obsługi kredytu (m.in. plany finansowe mBanku i Multibanku, kredyt hipoteczny z bilansowaniem w PKO BP S.A.). W przypadku kredytów budowlanych posiadana przez nas działka zaliczana jest jako wkład własny w inwestycję, co znacząco zwiększa zdolność kredytową.

Preferowana formuła spłaty kredytu. Wybór formuły spłaty kredytu ma istotny związek ze zdolnością kredytową kredytobiorcy. Jedna z dwóch najczęściej spotykanych formuł – raty malejące – lepiej dopasowana jest do potrzeb osób, które mogą pozwolić sobie na początkowe spłacanie wyższych rat (mają wyższą zdolność kredytową w wąskim rozumieniu tego terminu). W całym okresie kredytowania wybór rat malejących pozwala kredytobiorcy ponieść niższe koszty odsetek. Osoby będące na „granicy” zdolności kredytowej, chcące zaciągnąć kredyt o jak największej kwocie, powinny raczej wybrać równe raty kapitałowo-odsetkowe. Wysokość raty jest wówczas niezmienna przez cały okres kredytowania i początkowo niższa niż przy wyborze drugiej z możliwości.

Spośród doraźnych środków poprawy zdolności kredytowej warto wskazać na istotną rolę wysokości zobowiązań kredytobiorcy w obliczaniu maksymalnego obciążenia kredytem. Kredytobiorca może ograniczyć swoje zadłużenie (w tym również „potencjalne” pod postacią limitów kart kredytowych i kredytów odnawialnych w ROR) starając się poprawić bieżącą zdolność kredytową. W przypadku wielu produktów kredytowych (m.in. kredytów hipotecznych) warunki kredytowania determinuje wielkość wkładu własnego kredytobiorcy. Czasem nawet niewielkie powiększenie wkładu własnego (np. dzięki pożyczce od rodziny) zadecydować może o tym czy będziemy mogli liczyć na kredyt, czy też nie. Dla osób o niewielkich dochodach lub nieposiadających w ogóle zdolności kredytowej, sposobem na poprawienie tej, wydawałoby się, sytuacji bez wyjścia może być przystąpienie do długu osoby np. z kręgu rodziny. Odpowiada ona wówczas solidarnie z kredytobiorcą za jego zobowiązania wobec banku.