Jan Kowalski: odpowiedzialny płatnik czy wolny ptak?

Przeczytaj także: Dzień bez Długów. Rośnie finansowy stres Polaków

Wspomniany we wstępie podział powstał przy okazji pytania respondentów o ich podejście do:

• terminowego płacenia rachunków,
• wartości, jakie kierują nimi podczas regulowania zobowiązań,
• tendencji do zadłużania się, a także
• oceny aktualnej sytuacji finansowej.

W oparciu o odpowiedzi na powyższe pytania wyłoniono kilka typów płatników.

– W naszej bazie danych widzimy ile osób zalega z płatnościami za rozmaite rachunki, ale nie znamy przyczyn takiego stanu rzeczy, taka informacja nie jest bowiem wymagana przy rejestracji długu. Przeprowadzając to badanie chcieliśmy dowiedzieć się, jakie są powody zaległości i jaki Polacy mają w ogóle stosunek do płacenia stałych zobowiązań. Typologia, jaka powstała w trakcie analizy, jest o tyle ciekawa, że podważa wiele stereotypowych przekonań na temat naszych rodaków – na przykład to, że kobiet nie trzymają się pieniądze, czy też mężczyźni rozważniej dysponują domowym budżetem – zauważa Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów.

Polacy zostali podzieleni na pięć grup, z których najbardziej liczna, bo stanowiąca aż 29% badanych, jest ta, której cechą wyróżniającą stała się „odpowiedzialność”. Najmniej licznie reprezentowane są tak zwane „wolne ptaki” - 12% badanych. Pozostałe grupy, czyli „zadłużający się”, „luzacy” i „zamożni” stanowią średnio po 20% ankietowanych. Nazwy poszczególnych typów nawiązują do dominującej w danej grupie cechy związanej z podejściem do finansów, co nie oznacza jednak, że wszyscy zakwalifikowani do konkretnego typu Polacy reprezentują tę cechę w równym stopniu.

Odpowiedzialność przychodzi z wiekiem

Typowy przedstawiciel grupy „odpowiedzialnych” regularnie płaci swoje zobowiązania, nie był windykowany, a terminowe opłacanie własnych rachunków uważa za przejaw uczciwości. Nie ma też dodatkowych zobowiązań takich jak pożyczki czy kredyt hipoteczny. W grupie tej przeważają kobiety – stanowią one 58% wszystkich jej przedstawicieli. Najwięcej znajdziemy tu też osób po 50. roku życia – jest to prawie połowa opisanych w ten sposób Polaków.

– Osoby starsze, reprezentują inny typ wychowania. Dla nich posiadanie zobowiązań jest pewnego rodzaju ujmą, dlatego jeżeli nie zmusza ich do tego sytuacja życiowa, starają się unikać niepotrzebnego zadłużenia, a własne zobowiązania spłacać jak najszybciej. Dlatego właśnie ich tak liczna reprezentacja w grupie odpowiedzialnych nie dziwi – wyjaśnia Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów.

Zadłużony jak … kobieta

Zdarza jej się zapomnieć o opłaceniu rachunków i potrafi znaleźć wiele wytłumaczeń na to, dlaczego nie robi tego terminowo. Czasami odbiera telefony od firm windykacyjnych, ponieważ nie jest w stanie regularnie spłacać swoich zobowiązań, ale jednocześnie spodziewa się, że w tym roku również się zadłuży. Najczęściej zapomina o zapłacie za raty pożyczek i innych kredytów oraz rachunków telefonicznych. To typ zadłużający się.

W grupie tej przeważają kobiety (59%). Spośród osób, które zostały określone jako zadłużające się, aż 1/3 przyznała się do tego, że zapomina o swoich rachunkach. Wśród zadłużających się tyle samo osób ocenia swoją sytuację finansową jako średnią lub złą, ile spodziewa się tego, że …. w najbliższym czasie się zadłuży. Jednocześnie co dziesiąty przedstawiciel tej grupy miał w przeszłości do czynienia z firmą windykacyjną jako dłużnik. Dla porównania – spośród osób, które zostały uznane za odpowiedzialne, tylko 3% miało kiedykolwiek kontakt z firmą windykacyjną.