Finanse gospodarstw domowych w III kw. 2014

Przeczytaj także: NBP: finanse gospodarstw domowych w IV kw. 2013

Na drugim miejscu w grupie głównych przyczyn znalazła się utrata pracy lub inne zdarzenia losowe. Jako główną przyczynę problemów z obsługą kredytu wskazało ją 27,7% badanych, a zatem o 2,5 pp. więcej niż przed sześcioma laty. Nieznaczny wzrost znaczenia czynników losowych może być związany z gorszą obecnie sytuacją na rynku pracy niż miało to miejsce w 2008 r. Stopa bezrobocia w okresie poprzedzającym badanie w 2008 r. była na poziomie poniżej 10%, a obecnie wynosi 12%. Kolejne miejsce w grupie czynników zajmują świadome wyłudzenia. Na wyłudzenia, jako główną przyczynę nieterminowości wskazało 3,5% badanych (względem 1,9% w 2008 roku). Ten wzrost wskazuje na rosnącą świadomość społeczną występowania zjawiska wyłudzeń. Ignorancja w zaciąganiu zobowiązań została wskazana przez 2,8% badanych, a mniej niż 2% wskazało na inne przyczyny.

O ile w 2008 roku lekkomyślność w zaciąganiu zobowiązań była dwa razy częściej wybierana przez młodszych respondentów niż przez respondentów w wieku emerytalnym, o tyle 2014 roku częstotliwość wskazy-wania lekkomyślności wyrównała się w grupach wieku. W grupie osób młodych można natomiast zauważyć wyższą skłonność do wskazywania utraty pracy, jako głównej przyczyny opóźnień w spłacie. Wynika to za-pewne z większego uzależnienia osób młodych od sytuacji na rynku pracy. W grupie najlepiej wykształconych lekkomyślność wskazywana była przez ponad połowę respondentów (54,2% wskazań), podczas gdy w grupie osób z wykształceniem podstawowym była ona o prawie połowę mniejsza (28,1%). Możliwe, że w grupie najsłabiej wykształconych, gdzie problem bezrobocia występuje zdecydowanie częściej niż w innych grupach, przyczyny problemów finansowych upatrywane są zdecydowanie częściej w zdarzeniach losowych.

Podsumowując, gospodarstwa domowe w Polce w dalszym ciągu uważają, że dominującą przyczyną opóźnień w spłacie zobowiązań jest lekkomyślność i brak planowania przy ich zaciąganiu. Względem sytuacji sprzed rozpoczęcia kryzysu wzrosła jednak częstotliwość wskazywania na przyczyny losowe, a także wyłudzenia. Świadomość występowania tych problemów zapewne wzrosła w znacznej mierze na skutek pogorszenia się klimatu gospodarczego od rozpoczęcia kryzysu.

dr Piotr Białowolski, dr Sławomir Dudek,