Opłata interchange: spór nadal trwa

Przeczytaj także: Nielegalna zmowa handlowa banków

Nie tylko UOKiK

Postępowanie w sprawie interchange przeprowadzone przez Prezesa UOKiK nie jest bynajmniej precedensowe. Kancelaria Prawna Chajec, Don-Siemion i Żyto podaje, że podobna sprawa miała miejsce np. w Wielkiej Brytanii, gdzie tamtejszy organ ochrony konkurencji, Office of Fair Trading (OFT), w 2005 roku wydał decyzję w sprawie uznania za niedozwolone porozumień banków w ramach MasterCard UK Members ForumLimited, zarzucając im m.in. ustalanie wysokości opłaty interchange w funkcjonującym tam systemie czterostronnym. Argumenty OFT i argumenty UOKiK, w tym te koronne, dotyczące wspólnego ustalania opłaty za funkcjonowanie systemu i jej przerzucania na konsumentów, w znacznym stopniu pokrywają się. Decyzja OFT została uchylona przez brytyjski sąd (Competition Appeal Tribunal) z powodów proceduralnych, przy czym jeszcze w trakcie postępowania OFT sugerował możliwość wycofania swojej decyzji i skoncentrowania się na zbadaniu aktualnych ustaleń dokonywanych przez Mastercard i Visa po 2004 roku. Tym samym OFT wyraził zgodę na uchylenie swojej decyzji z 2005 roku. W 2006 roku wszczął zaś kolejne postępowanie przeciwko Mastercard oraz przeciwko Visa, skupiające się na późniejszych – bardziej aktualnych – działaniach obu tych podmiotów.

Sprawą opłaty interchange zajmuje się również Komisja Europejska. W marcu 2008 roku Komisja wszczęła formalne postępowanie przeciwko Visa Europe Limited, które ma na celu zbadanie sposobu ustalania opłaty interchange dla transakcji transgranicznych oraz niektórych transakcji krajowych. Wcześniej, w 2002 roku, Komisja zaakceptowała jako wyłączenie (exemption) spod reguł konkurencji stosowanie przez Visa niektórych opłat interchange dla transakcji transgranicznych dokonywanych kartami Visa, po tym, jak Visa zaproponowała wprowadzenie zmian do systemu, w tym znaczne obniżenie wysokości pobieranych opłat. Wyłączenie wygasło z końcem roku 2007, a wraz z tą data Visa powinna była dostosować system do reguł prawa konkurencji. Komisja podkreśla, iż samo wszczęcie postępowania z marca 2008 roku nie oznacza, iż posiada ona dowody na naruszenie zakazu porozumień ograniczających konkurencję.

Również Mastercard pozostawał w kręgu zainteresowania Komisji Europejskiej. W dniu 19 grudnia 2007 roku Komisja uznała, iż stosowana przez Mastercard opłata interchange dla transakcji transgranicznych kartami Mastercard i Maestro narusza postanowienia art. 81 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską oraz wyznaczyła termin 6 miesięcy na dostosowanie działań Mastercard do przepisów Traktatu. Na skutek tej decyzji, z dniem 21 czerwca 2008 roku, nie mogąc znaleźć alternatywy dla dotychczasowego sposobu naliczania opłaty, która nie pozostawałaby w sprzeczności z przepisami wspólnotowego prawa konkurencji, Mastercard zdecydował tymczasowo zaniechać pobierania opłaty interchange dla transakcji transgranicznych na obszarze EOG.

Co dalej w Polsce?

Kwestia sposobu ustalania opłaty interchange i jej wysokości nie jest problemem tylko polskiego organu antymonopolowego. Czy jednak jest możliwe wyjście z tej wydawałoby się patowej sytuacji? Na to pytanie będzie musiał odpowiedzieć Sąd Apelacyjny. Piłka jest nadal w grze i jedno jest pewne – banki mają o co walczyć. Wartość transakcji dokonanych kartami płatniczymi w 2007 roku w Polsce wyniosła 265.159 mln złotych, a w samym tylko pierwszym półroczu 2008 roku 143.750,2 mln złotych (w oparciu o dane NBP) - podsumowuje Kancelaria Prawna Chajec, Don-Siemion i Żyto.