W 2060 r. ZUS nie będzie miał pieniędzy na emerytury?

Przeczytaj także: Zrozumieć polski system emerytalny

Należy także dodać, że 2,4 proc. pracujących osób należy do Pracowniczych Programów Emerytalnych. Na koniec 2013 roku w IKE zgromadzono około 4,3 mld zł, a w IKZE 119 mln zł.

„Aż 90 proc. składek na IKZE odliczonych od podatku za 2012 rok zostało wpłaconych przez osoby znajdujące się w grupie 20 proc. najlepiej zarabiających, a to oznacza, że wiedza o tym produkcie wśród szerokiej rzeszy Polaków jest niewielka lub w ogóle nie istnieje. Niezbędna jest więc duża ogólnopolska akcja promocyjna tych rozwiązań aby oszczędzanie stało się popularne i modne. Oszczędzać powinien każdy, tym bardziej wbrew stereotypom, osoby o niższych dochodach. Dodatkowo, bardzo istotne dla osób młodych jest żeby zacząć oszczędzać na starość już teraz, odkładanie nawet małych kwot miesięcznie w długiej perspektywie czasowej pozwala zbudować relatywnie pokaźny kapitał” – wyjaśnia Tomasz Hasiów, Starszy Konsultant w Dziale Usług Aktuarialnych Deloitte.

Prognozy Ekspertów NBP wskazują na istotny spadek wysokości nowo przyznanych emerytur w relacji do średniej płacy w gospodarce. W tym roku w przypadku mężczyzn wynosi ona 85 proc., a kobiet 63 proc. W 2040 roku będzie to już tylko odpowiednio 40 i 37 proc.

Odsetek osób starszych (powyżej 60 roku życia) aktywnych zawodowo w Polsce wynosi jedynie 4,9 proc. i jest jednym z najniższych w Europie. Dla porównania w Czechach jest to 6,6 proc., w Niemczech już 13,2 proc., a Estonii aż 19,5 proc. Według prognoz Banku Światowego pracujący Polacy w wieku pomiędzy 20. a 50. rokiem życia, chcący osiągnąć stopę zastąpienia równą dzisiejszej (tj. mniej więcej taką jaką mają obecni emeryci), muszą dodatkowo oszczędzać 10 proc. swoich obecnych rocznych zarobków. Choć według raportu Fundacji Kronenberga 75 proc. Polaków popiera oszczędzanie to tylko niespełna 41 proc. gospodarstw domowych posiada jakiekolwiek oszczędności.

Z czego wynika potrzeba dodatkowych oszczędności emerytalnych?

„Przyszłe emerytury będą niskie, a to spowoduje, że coraz więcej osób może znajdować się poniżej progu minimalnej emerytury, co w konsekwencji wymagać będzie dopłaty z budżetu do emerytury minimalnej., Dodatkowo część emerytów będzie mogła potrzebować wsparcia innych instytucji, gdy przekroczony zostanie przez nich próg uznawany za próg ubóstwa. Według prognoz specjalistów NBP emerytury od 25 do 50 proc. osób przechodzących na emeryturę w 2060 roku mogą nie przekraczać progu emerytury minimalnej i będą wymagać dopłaty Budżetu Państwa” – wyjaśnia Tomasz Hasiów.

Zdaniem ekspertów Deloitte, aby system dobrowolnych ubezpieczeń społecznych działał sprawnie, powinien spełniać kilka warunków:

• Powinien być trwały (musi istnieć gwarancja, że nie będzie podlegał częstym zmianom prawym, a warunki ustalone początkowo nie mogą zmienić się na gorsze),
• Powinien być bezpieczny (oszczędzający muszą mieć pewność, że pieniądze, które oszczędzają faktycznie do nich trafią, gdy przejdą na emeryturę),
• Powinien być prosty i przejrzysty (tj. zasady muszą być jasne, kwoty limitów powinny być zaokrąglone itp.),
• Powinien być efektywny (wiązać się z niskimi kosztami dla uczestników i skutecznie zachęcać do gromadzenia w nim środków),
• Powinien mieć relatywnie niski koszt dla budżetu państwa.
• Powinien uwzględniać indywidualny apetyt na ryzyko oszczędzających.

W ostatnim czasie na nowo rozgorzała dyskusja o kształcie systemu emerytalnego w Polsce. Raport Towarzystwa Ekonomistów Polskich „Dodatkowy System Emerytalny w Polsce – Diagnoza Zmian i Rekomendacje” oprócz analizy obecnie dostępnych dobrowolnych rozwiązań emerytalnych, proponuje trzy warianty zmian: ulgę podatkową (zmiana w istniejącym już IKZE), jednorazową dopłata do oszczędności oraz automatyczne zapisanie do PPE.

„Propozycje te powinny być poddane dalszej dyskusji, uwzględniającej także opinie ekspertów rynkowych. W naszej opinii obecne produkty III filarowe są dobre w swojej konstrukcji, a przede wszystkim korzystne dla uczestników w porównaniu do innych opcji długoterminowego oszczędzania. Istotne jest jednak, aby rozwiązania te były trwałe i stabilne, tak aby nie pogarszać warunków już istniejącego systemu. Oszczędzający muszą mieć pewność, że podejmując wysiłek samodzielnego odkładania na emeryturę nie napotkają w przyszłości na zmiany, które spowodują, że to co dziś wydawało się rozsądne straci sens czy wręcz będzie nieopłacalne” – podsumowuje Renata Onisk.