Spadki domyślnie tylko z dobrodziejstwem inwentarza

Przeczytaj także: Nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza: ustawa czeka na podpis prezydenta

Jak deklaruje resort sprawiedliwości, którego autorstwa jest projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego, głównym celem tego projektu jest ochrona obywateli przed niekorzystnymi skutkami braku złożenia oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Obecnie, w ciągu 6 miesięcy od dnia, gdy spadkobierca dowie się o śmierci spadkodawcy, musi złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Jeśli spadkobierca złoży oświadczenie o odrzuceniu spadku, to nie dziedziczy spadku, a tym samym długów. Spadkobierca może również przyjąć zadłużony spadek w dwóch trybach. W pierwszym bez ograniczenia odpowiedzialności za długi, jest to wtedy tzw. przyjęcie proste, w drugim zaś z ograniczeniem odpowiedzialności za długi, jest to tzw. przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza.

Obecnie formą "domyślną" jest przyjęcie proste, co oznacza, że jeśli spadkobiorca nie dopełni formalności związanych z odrzuceniem spadku, lub - z powodu np. małej świadomości prawnej - nie złoży oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, to łącznie ze spadkiem dziedziczy niekiedy dług, częstokroć nawet przewyższający wartość spadku. Sytuacja taka obarcza spadkobiercę koniecznością spłaty nie swoich zobowiązań i odpowiedzialnością całym prywatnym majątkiem za długi zmarłego.

Zmiana w prawie wprowadza jako stan "domyślny" nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Rozwiązanie to uchroni spadkobierców przed niezawinioną i niespodziewaną odpowiedzialnością za długi zmarłego spadkodawcy. W ten sposób spadkobierca zamiast dziedziczyć spadek z wszystkimi długami zmarłego, będzie odpowiadał za nie tylko do wysokości przejętego majątku, na przykład jeśli spadek ma wartość 50 tys. złotych, a długi 150 tysięcy, to spadkobiorca przyjmie cały majątek (o wartości 50 tys. złotych), łącznie z długami o wartości 50 tys. (a nie z pełnymi w wys. 150 tys., jak w przypadku przyjęcia prostego).

Projekt wprowadza też rozwiązania chroniące wierzycieli spadkowych. Zostanie wprowadzona zasada, że jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe wiedział lub powinien był wiedzieć o istnieniu innych długów, będzie w pewnym określonym zakresie ponosił odpowiedzialność za te długi ponad wartość spadku.