Klif fiskalny: co warto wiedzieć?

Przeczytaj także: Klif fiskalny zniknął, problemy nie

5. Czy Amerykanie popierają podwyżki podatków dla najbogatszych?

Zgodnie z tegorocznym sondażem Gallupa, 62% Amerykanów uważa, że bogaci powinni płacić większe podatki. Jednak, gdy nieco tylko zmienić pytanie, uzyskujemy inną odpowiedź. Jeżeli zapytać o procent dochodu, który powinno zabierać państwo z pieniędzy uzyskanych dzięki wygranej w loterii, średnia stawka, która pada to 15% (najbogatsi oddają dziś państwu 29% swoich dochodów). Co więcej, odpowiedź nie zależy od kwoty wygranej (nawet jeśli jest to kilkaset milionów dolarów). Ludzie zgadzają się też, że dochody z działalności gospodarczej, w przeciwieństwie do loterii, zależą od tego, jak ciężko przedsiębiorca pracuje. Wydaje się więc, że opodatkowanie wygranych losowych powinno stanowić górną granicę sprawiedliwego opodatkowania. Ponadto duża część tych, którzy wzywają do większej redystrybucji nie jest świadoma faktu, że 10% najbogatszych Amerykanów płaci aż 70,5% zbieranych przez rząd podatków, zaś aż 37% przypada na 1% najbogatszych. Argumentuje się, że sytuacja, w której połowa Amerykanów praktycznie w ogóle nie płaci podatków, nie jest zdrowa dla demokracji, bo zmniejsza motywację do kontroli wydawania pieniędzy. Wysokie podatki dla najbogatszych zniechęcają też do inwestowania w edukację – model kariery, polegający na tym, że człowiek bardzo długo się szkoli, by później dużo zarabiać, staje się mniej atrakcyjny.

6. Jaka jest opinia ekspertów?

W kwestii fiskalnego klifu i redukcji deficytu opinie ekspertów są mocno rozbieżne z tym, co uważa większość opinii publicznej. Przykładowo, 64% Amerykanów uważa, że należy zwiększyć opodatkowanie korporacji, podczas gdy ankieta wśród ekonomistów wykazała, że trzy razy częściej wskazują oni na konieczność dokonania rzeczy dokładnie przeciwnej. Opodatkowanie przedsiębiorstw w USA, jest bowiem jedne z najwyższych na świecie, a podatek nakładany na kapitał zniechęca do inwestowania i w efekcie zmniejsza wzrost gospodarczy. Zakładając jednak, że posłuchano by ekspertów, co należałoby zrobić? Na pewno konieczne są głębokie reformy, zmierzające z jednej strony do przebudowy systemu opieki społecznej tak, by jego koszty nie rosły w takim tempie, jak obecnie. Nie da się jednak uniknąć podwyżki podatków, chyba że zgodzilibyśmy się na znaczącą redukcję zadań państwa. Wzrost dochodów budżetowych powinien następować w pierwszej kolejności przez likwidację ulg podatkowych, a dopiero dalej podnoszenie stawek. Unikać przy tym należy, jak wspomnieliśmy, opodatkowywania kapitału.

7. Jaki będzie finał?

Wydaje się, że jakiś kompromis zostanie osiągnięty. Do początku stycznia zostało jednak zbyt mało czasu, by uradzić coś poważniejszego. Spodziewałbym się podwyżki podatków dla najbogatszych, drobnych cięć w wydatkach, w tym także zbrojeniowych. Batalia z pewnością przeniesie się jednak na przyszły rok, zwłaszcza że w ciągu najbliższych miesięcy wróci kwestia limitu zadłużenia. Ostatecznie, zapewne system podatkowy zostanie uszczelniony, programy opieki społecznej zreformowane, a deficyt znajdzie się pod kontrolą. Jednak skala reform jest tak wielka, a dotychczasowe postępy na tyle małe, że trudno nie obawiać się, że całe przedsięwzięcie stanowi dla amerykańskiej klasy politycznej zbyt wielkie wyzwanie, przez co może spotkać nas jakaś niemiła niespodzianka.