Długi seniorów przestały rosnąć w drugim roku pandemii

Przeczytaj także: Zadłużenie emerytów spada

Według danych GUS osób, które ukończyły 65 lat, żyje w Polsce 6 732 360, co stanowi 21,4 proc. ogółu populacji dorosłych Polaków. Tymczasem wśród 2 699 914 dłużników odnotowanych w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonior i bazie informacji kredytowych BIK na koniec listopada 2021 r. osób w tym wieku było 383,2 tys., czyli 14,2 proc. Reprezentacja seniorów wśród niesolidnych dłużników pozostaje więc niższa niż w całym społeczeństwie, choć czas pandemii dał im się mocno we znaki. Gdy młodszym pokoleniom pozbawionym pokus i okazji do wydatków ubywało nieopłaconych w terminie rachunków i rat kredytów, to sytuacja osób w wieku 65+ się pogarszała i przybyło im ok. 1 mld zł zaległości.

Często już przed pandemią żyli bardzo skromnie i trudno było im „zyskać” na lockdownach czy ograniczeniach. W warunkach dużego obciążenia publicznej służby zdrowia doszły natomiast zwiększone wydatki na leczenie. A do tego chęć finansowego wsparcia rodziny w trudnym okresie. Poza tym, ze względu na ryzyko zakażeń wiele osób mogło przestać dorabiać lub stracić taką możliwość – zwraca uwagę Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Po tym jak w listopadzie 2020 r. wartość zaległości seniorów podwyższyła się o ponad 1 mld zł i zbliżyła się do 10,4 mld zł, po roku, w listopadzie 2021 r., przeterminowane zobowiązania wynoszą 10,23 mld zł. Średnio na osobę wypada 26 694 zł i jest to o 123 zł mniej niż przed rokiem. Na kwoty te składają się przede wszystkim niespłacane zobowiązania wobec banków oraz firm pożyczkowych, a także nieuregulowane rachunki za telefon, media czy czynsz.

Należy przy tym zaznaczyć, że od początku pandemii, tj. od marca 2020 roku, osoby w wieku 65+ okazały się jedyną grupą wiekową, której przeterminowane zobowiązania znacząco rosły.

Pociesza jednak fakt, że nadal udział niesolidnych dłużników wśród ogółu najstarszych Polaków należy do najniższych w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Kłopoty z terminowymi rozliczeniami ma obecnie 5,7 proc. osób 65+. Lepiej jest jedynie w najmłodszym pokoleniu 18-24 latków, gdzie udział osób, które mają problemy z opłacaniem rachunków i rat wynosi 4,4 proc. W pozostałych jest już zdecydowanie wyższy. Najgorzej wypadają osoby w wieku 45-54 lat, gdzie nie radzi sobie ze spłatą bieżących zobowiązań i kredytów 11,7 proc. – zaznacza Sławomir Grzelczak.

Nawet seniorów zaskakują zdarzenia losowe

Co najbardziej przeszkadza osobom po 65. roku życia w unikaniu długów i finansowych problemów? W badaniu przygotowanym na zlecenie BIG InfoMonitor wśród przyczyn kłopotów finansowych seniorzy najczęściej wskazali niskie wpływy – 33 proc. odpowiedzi. Co piąta osoba skarży się na problemy zdrowotne generujące wysokie koszty leczenia czy rehabilitacji. 17 proc. osób podaje także nieprzewidziane wydatki, a kolejne 8 proc. zdarzenia losowe, które nie były brane pod uwagę podczas planowania budżetu. 6 proc. ankietowanych wspomina również, że przyczyną ich kłopotów jest niemożność spłaty zaciągniętych zobowiązań finansowych ze względu na zbyt optymistyczne podejście do możliwości ich regulowania. Kłopoty 4 proc. seniorów to efekt pomocy rodzinie.

Trudności się pojawiają, choć osoby starsze są dalekie od życia ponad stan. Na brak dyscypliny finansowej, rozrzutność czy zakupy pod wpływem emocji wskazuje jedynie 1 proc. osób w tej kategorii wiekowej, co spowodowało, że wśród seniorów udział osób z problemami jest jednak zdecydowanie niższy niż wśród innych grup wiekowych.

Seniorzy z Mazowsza i Śląska z najwyższymi zaległościami

Najwięcej osób starszych ma problemy z opłacaniem rachunków oraz regulowaniem rat pożyczek i kredytów w województwach: śląskim, mazowieckim, dolnośląskim i wielkopolskim. Na Mazowszu łączna zaległość osób w grupie 65+ sięga już prawie 2 mld zł. Seniorzy z tego regionu mają również najwyższą średnią zaległość, która wynosi prawie 36,6 tys. zł na osobę.

Przeliczając na liczbę mieszkańców regionu, najwięcej dłużników po 65. roku życia – 7 proc. i więcej mają woj. kujawsko-pomorskie, zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie i śląskie. Ponad dwukrotnie rzadziej spotykani są natomiast niesolidni płatnicy w wieku 65+ na Podlasiu i Podkarpaciu.

Więcej kobiet wśród dłużników

W grupie niesolidnych dłużników seniorów, w odróżnieniu od pozostałych grup wiekowych, przeważają kobiety – 51 proc. Ale i tak na liście 20 rekordzistów dominują mężczyźni. Na czele najbardziej zadłużonych znajduje się 65-latek z woj. lubelskiego, który ma do spłaty prawie 75 mln zł. Panie są na drugiej i trzeciej pozycji: 66-latka ze Śląska ma zaległości na ponad 37 mln zł, a nieuregulowane zobowiązania 68-latki z Mazowsza przekraczają 28 mln zł.

Badanie Quality Watch zrealizowane w dniach 22-25 października 2021 na próbie 1078 osób, metodą CAWI (komputerowo wspomagany wywiad internetowy) wśród Polaków w wieku 18+. Reprezentatywność ze względu na: wiek, płeć, wielkość miejsca zamieszkania.