Upadłość konsumencka na nowych zasadach

Przeczytaj także: Upadłość konsumencka ratunkiem dla większej liczby dłużników

Upadłość konsumencką wprowadzono do polskiego prawa 31 marca 2009 r. Według danych Ministerstwa Sprawiedliwości do końca 2012 r. na ponad 2,1 tys. wniosków o jej ogłoszenie, wydano zaledwie 60 postanowień o ogłoszeniu upadłości. W ostatnich latach, liczba zgłaszanych wniosków nie uległa zwiększeniu. Zbyt rygorystyczne przesłanki złożenia wniosku, skomplikowana procedura oraz wysokie koszty postępowania spowodowały, że upadłość konsumencka to instytucja, po którą niechętnie sięgają osoby zmagające się z zadłużeniem.

Dziś do złożenia wniosku o upadłość zniechęcają rygorystyczne przesłanki formalne, wysokie koszty postępowania oraz dotkliwe skutki ogłoszenia upadłości w postaci likwidacji całego majątku upadłego. Podstawowym celem nowelizacji jest ograniczenie barier w dostępie do upadłości konsumenckiej. Możliwość złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez dłużnika mającego przynajmniej jednego wierzyciela oraz zachowania mieszkania bez całkowitej likwidacji majątku upadłego to rozwiązania, które mogą okazać się szczególnie korzystne dla osób zadłużonych kredytem hipotecznym. Być może z takiego rozwiązania skorzystają również osoby, które zaciągnęły kredyty we frankach szwajcarskich.

Nowe zasady

Zgodnie z nowymi przepisami upadłość konsumencka może być ogłoszona raz na 10 lat. Nowe przepisy mają zapobiegać lekkomyślnemu zadłużaniu się osób liczących na uniknięcie odpowiedzialności za zobowiązania. Dlatego też, z upadłości konsumenckiej nie będzie mógł skorzystać dłużnik, który doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa. Dodatkowo, do ogłoszenia upadłości wystarczające będzie zadłużenie względem jednego wierzyciela (np. banku), a nie co najmniej dwóch, tak jak obecnie.

Będzie taniej

Nowelizacja przewiduje obniżenie kosztów postępowania. Opłata od wniosku o ogłoszenie upadłości ulegnie zmniejszeniu z 200 zł do 30 zł. Obwieszczenia o ogłoszeniu upadłości będą bezpłatnie publikowane wyłącznie w formie elektronicznej – za pośrednictwem tworzonego obecnie Centralnego Rejestru Upadłości. Do czasu jego uruchomienia obwieszczenia będą nadal publikowane w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, jednakże będą one zwolnione od opłat.

Do tej pory tzw. ubóstwo masy całkowicie wyłączało możliwość skorzystania z upadłości konsumenckiej. Brak płynnych środków na pokrycie kosztów postępowania skutkował oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości. Według nowych przepisów, gdy majątek upadłego będzie niewystarczający do pokrycia kosztów postępowania upadłościowego, koszty te pokryje tymczasowo Skarb Państwa. Będą one następnie spłacane przez upadłego w ramach wykonywania planu spłaty wierzycieli.

Upadły zachowa dom

Upadłość obejmuje likwidację całego majątku dłużnika, łącznie z mieszkaniem lub domem, w którym zamieszkuje. Z sumy uzyskanej z ich sprzedaży syndyk wydzieli upadłemu potrzebną na wynajęcie mieszkania kwotę odpowiadającą przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego w tej samej lub pobliskiej miejscowości za okres od 12 do 24 miesięcy.

Dzięki nowelizacji, dłużnik może porozumieć się z wierzycielami w celu zawarcia układu i tym samym może uniknąć całkowitej likwidacji swojego majątku. Wierzyciele będą mogli wyrazić zgodę na zachowanie dotychczasowego lokum przez upadłego.

Umorzenie zobowiązań upadłego

W stosunku do upadłych, którzy nie będą w stanie zaspokoić wierzycieli nawet w najmniejszym stopniu, ustawa dopuszcza możliwość odstąpienia od ustalenia planu spłaty wierzycieli i ostateczne obciążenie kosztami postępowania Skarbu Państwa. Jest to rozwiązanie szczególnie korzystne dla dłużników, którzy na skutek choroby lub niepełnosprawności całkowicie utracili zdolność zarobkowania.

Czy zmiany w przepisach wpłyną na zwiększenie liczby wniosków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej przekonamy się w ciągu najbliższych miesięcy. Liczba zgłaszanych wniosków zweryfikuje, czy zgodnie z założeniami, ogłoszenie upadłości jest łatwiej dostępne i mniej sformalizowane.