Europejskie fundusze pomocowe

Przeczytaj także: Pomoc MFW gruntem pod nowy kryzys?

Ograniczenia

Przywódcy państw rozdających karty w Unii Europejskiej będą musieli w najbliższym czasie stawić czoła problemom na wielu płaszczyznach. Niektóre z nich są czysto techniczne i mogą wymagać jedynie zmiany kilku paragrafów w stosownych dokumentach, ale część będzie wymagała utemperowania narodowych ambicji i utworzenia szerokiej ponadpartyjnej eurokoalicji. Oto najważniejsze z wyzwań związanych z funduszami ratunkowymi:

1. Stosunek zgromadzonego kapitału do udzielonych przez ESM pożyczek nie powinien przekroczyć 15 proc. To znaczy, że w pierwszym roku działalności (do lata 2013 r. ), po wpłacie przez państwa członkowskie pierwszej transzy w wysokości 16 mld EUR, ESM będzie mógł udzielić potrzebującym państwom wsparcia maksymalnie za 106,6 mld EUR.
2. Suma udzielonych pożyczek przez EFSF i ESM w okresie przejściowym (przez pierwsze 5 lat działania ESM) nie może przekroczyć 500 mld EUR. To znaczy, że dodając wolne moce EFSF na poziomie ok. 230 mld EUR do 107 mld EUR mechanizmu ESM, Europę stać jeszcze na wpompowanie w najsłabsze państwa ok. 337 mld EUR. Jest to prawie trzykrotnie więcej niż wynosił budżet Unii Europejskiej w 2011 r., ale w skrajnym scenariuszu to może nie wystarczyć. Przypomnijmy, że wsparcie dla Grecji, czyli jednej z mniejszych gospodarek UE przekroczyło już 240 mld EUR, a głównym źródłem niepokoju, pomijając Portugalię, są obecnie takie giganty, jak Włochy i Hiszpania, czego dowodem jest fakt, że ministrowie finansów właśnie obniżyli poprzeczkę dla tej ostatniej.
3. Członkowie MFW na obecnym etapie, są skłonni dokapitalizować fundusz kwotą ok. 200 mld USD, ale problem polega na tym, że sceptycznie do sprawy podchodzą zarówno rynki wschodzące dysponujące największymi rezerwami walutowymi, jak i Stany Zjednoczone i Wielka Brytania. Około 150 mld USD ma więc pochodzić ze strefy euro. Pamiętajmy o warunku, że najpierw musi zostać zwiększona moc europejskich mechanizmów pomocowych. Nie wygląda to różowo.
4. We wszystkich największych gospodarkach europejskich od kilkunastu miesięcy trwają programy naprawcze – zarówno krajowe, jak i unijne, np. „sześciopak” ( grożący uruchomieniem automatycznych sankcji w razie nie wywiązywania się z deklaracji odnośnie kondycji budżetu) czy pakt fiskalny Euro Plus zakładający ściślejszą koordynację polityki gospodarczej poszczególnych państw. Po pieniądze z ESM mogą sięgnąć tylko państwa, które podpisały pakt fiskalny i zadeklarowały, że ich deficyt strukturalny (zakładający osiąganie przychodów w warunkach pełnego zatrudnienia i produkcji potencjalnej) nie będzie przekraczał 0,5 proc. PKB.

Rozwiązania

Do tej pory Międzynarodowy Fundusz Walutowy w jednej trzecie finansował programy ratunkowe dla Grecji, Portugalii i Irlandii, ale Amerykanie, Brytyjczycy mający najwięcej do powiedzenia w tej instytucji oraz dysponujące mniejszymi udziałami Chiny, Brazylia czy Indie, przed zgodą na dokapitalizowanie MFW twardo stawiają warunki członkom strefy euro.