Odwrócona hipoteka podreperuje budżet domowy

Przeczytaj także: Oferta kredytowa dla seniorów

W styczniu bieżącego roku pod obrady Rady Ministrów skierowany został projekt założeń do ustawy o odwróconym kredycie hipotecznym. Celem tej ustawy jest stworzenie ram legislacyjnych do produktu finansowego nazywanego potocznie odwróconą hipoteką. Jest ona w zamyśle autora projektu - Ministerstwa Finansów skierowana do osób starszych i polega na tym, że bank wypłaca klientowi określoną kwotę pieniędzy, która jest zabezpieczona hipoteką na nieruchomości. Kredytobiorca pozostaje do końca życia właścicielem tej nieruchomości. Po jego śmierci własność nieruchomości zostaje przeniesiona na bank, który - w zależności od uzgodnień – przyjmuje spłatę kredytu przez spadkobierców, lub też sprzedaje nieruchomość. W tym drugim przypadku spadkobiercy otrzymują różnicę pomiędzy kwotą kredytu a kwotą uzyskaną w procesie sprzedaży.

„Odwrócona hipoteka powinna być stosowana i oferowana przez ściśle kontrolowane i nadzorowane instytucje, takie jak banki. Jest to obszar, w którym klienci podejmują decyzje dotyczące znacznego majątku, często dorobku całego życia. Konieczne jest więc zapewnienie bezpieczeństwa i przejrzystości takich transakcji.” – mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.

Odwrócona hipoteka może stanowić znaczące uzupełnienie budżetów domowych seniorów, w szczególności w porównaniu do średniej wysokości świadczenia emerytalnego. Przy poczynionych przez autorów symulacji założeniach minimalne dochody z tego tytułu mogą się kształtować na poziomie ok. 20% średniej emerytury (dla osoby 60-letniej). W najlepszych wariantach mogą nawet osiągać zbliżony do niej pułap lub nawet ją przewyższać.

„Ze względu na krótszy przewidywany okres trwania życia raty kapitałowe wypłacane mężczyznom będą znacznie wyższe niż w przypadku kobiet. Różnice sięgają od ok. 50% dla osób sześćdziesięcioletnich i maleją do ok. 25-30% dla 75-latków.” – wyjaśnia Norbert Jeziolowicz, Dyrektor Zespół Bankowości Detalicznej i Rynków Finansowych.

Najbardziej efektywnym zabezpieczeniem odwróconej hipoteki będą domy jednorodzinne i to nawet niezależnie od ich lokalizacji. Właściwie w każdym poziomie wiekowym największą ratę kapitałową otrzymałby właściciel domu jednorodzinnego w Białymstoku, który nie należy do najbardziej dynamicznie rozwijających się rynków nieruchomości.

Z kolei w przypadku mieszkań różnica wynika najprawdopodobniej ze znacznego zróżnicowania w kwotach kredytów i rat miesięcznych, uzależnionych od lokalizacji. Widać to wyraźnie, porównując mieszkanie spółdzielcze w Warszawie oraz mieszkanie o takim samym standardzie i powierzchni w Szczecinie, ponieważ różnice w tym wypadu będą się kształtowały na poziomie 30-35% wysokości miesięcznej raty.

Ze społecznego punktu widzenia, niezwykle istotna jest także relacja pomiędzy bankiem a ewentualnymi spadkobiercami po śmierci kredytobiorcy. Autorzy projektu założeń ustawy zakładają, iż w takiej sytuacji spadkobiercy mogą podjąć decyzję o dokonaniu spłaty kredytu i zachowaniu prawa do nieruchomości.

„Tak więc, autorzy projektu założeń ustawy uwzględniają także tradycyjny sposób postrzegania nieruchomości w Polsce jako efektu życiowego dorobku oraz przedmiotu dziedziczenia przez kolejne pokolenia w ramach rodziny i z tego powodu zapewniają udział spadkobierców poprzez umożliwienie im dokonania spłaty kredytu i zachowania prawa do nieruchomości lub otrzymania różnicy pomiędzy wartością nieruchomości a roszczeniem instytucji kredytującej.” – dodaje Norbert Jeziolowicz.