Fundusze hedge: bezpieczniejszy portfel inwestycyjny

Przeczytaj także: Fundusze zagraniczne do systematycznego oszczędzania

Fundusze hedge (czytaj: hedż) to wynalazek z początku lat 50. ubiegłego wieku. Socjolog Alfred Winslow Jones stworzył wówczas fundusz, który stosował bardzo aktywną strategię inwestycyjną - m.in. dawał możliwość zarabiania na spadkach dzięki tzw. krótkiej sprzedaży. Polega to na tym, że fundusz pożycza akcje od innego inwestora. Jeśli cena spadnie, akcje które trzeba oddać, można kupić na rynku taniej i zarobić na spadku ich ceny.

Dziś na całym świecie istnieje ponad 10 tys. funduszy hedgingowych zarządzających kapitałem o wartości ponad 1,9 biliona dolarów (dla porównania wartość wszystkich spółek na giełdzie nowojorskiej to ok. 25 bilionów USD). Strategie funduszy są też bardziej zróżnicowane. Część z nich działa nawet na zasadzie "autopilota" - to nie człowiek, ale zaprogramowany system transakcyjny zarządza pieniędzmi klientów. Wspólny jest natomiast cel wszystkich funduszy hedge - chodzi o zysk w każdych warunkach rynkowych. "Normalny" fundusz akcji jest praktycznie "podłączony" pod dany indeks giełdwy (np. WIG). Mówiąc fachowo: korelacja funduszu np. polskich akcji z WIG20 z reguły jest bliska 1. Dla takiego funduszu sukcesem będzie strata np. 15 proc. podczas gdzy indeks straci 20 proc. Dla funduszu hedge byłaby to porażka.

Błędem jest kojarzenie funduszy hedge z wysokim ryzykiem. Oczywiście działają one często poza kontrolą instytucji nadzorujących rynki finansowe. Z różnych względów - głównie podatkowych - rejestrowane są w egzotycznych miejscach takich jak wyspy Bahama. Wiele tego typu funduszy stosuje ekstremalnie ryzykowne strategie które czasem przynoszą krociowe zyski, ale mogą też kończyć się widowiskowymi bankructwami czy wysokimi stratami.

Tak było pod koniec lat 90. z funduszem LTCM założonym przez noblistów z dziedziny ekonomii (!) czy we wrześniu ubiegłego w przypadku funduszu Amaranth który stracił 6 mld dolarów (70 proc. aktywów!) na nietrafionych inwestycjach w kontrakty terminowe na gaz ziemny. To są jednak wyjątki, a świat funduszy hedge jest znacznie bardziej złożony i bogaty. Większość tego typu inwestycji nie jest związana z wysokim ryzykiem, a ich zadaniem jest systematyczne zarabianie np. 10 proc. rocznie w każdych warunkach rynkowych.

W Polsce oferta funduszy typu hedge nie jest jeszcze zbyt szeroka. Praktycznie tylko trzy firmy oferują publicznie tego typu rozwiązania i są to Superfund TFI, Opera TFI i Investors TFI.