Kredyt gotówkowy i hipoteczny za darmo. Czym jest sankcja kredytu darmowego?

Przeczytaj także: Kredyt gotówkowy za darmo? Czy to możliwe?

Czym jest sankcja kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego jest instytucją przewidzianą przez ustawodawcę w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim. W istocie polega na tym, że w sytuacji, w której bank nie spełni określonych obowiązków informacyjnych wobec kredytobiorcy przed zawarciem umowy kredytu, kredytobiorca konsument będzie uprawniony do zwrotu kwoty kredytu w wysokości kapitału, bez konieczności zapłaty na rzecz przedsiębiorcy odsetek oraz pozostałych kosztów zastrzeżonych w umowie kredytu. W konsekwencji taki kredyt zostanie przez bank udzielony za darmo, ponieważ klient nie zapłaci żadnych dodatkowych opłat, w szczególności odsetek, stąd określenie „sankcja kredytu darmowego”.

Które umowy kredytowe mogą zostać objęte sankcją kredytu darmowego?

Możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego jest uwarunkowana spełnieniem następujących przesłanek, przy czym przesłanki te musza zostać spełnione łącznie:

• kwota kredytu nie może przekroczyć kwoty 255.550,00 PLN lub równowartości tej kwoty w walucie obcej,
• umowa kredytu została zawarta po dniu 18 grudnia 2011 roku,
• kredytobiorcy przysługuje status konsumenta.

Co istotne, kredytobiorcy, którzy spłacili całkowicie zaciągnięte kredyty, również mogą odzyskać nadpłacone środki, przy czym to uprawnienie jest ograniczone terminem. Oznacza to, że jeżeli od momentu całkowitej spłaty kredytu nie upłynął rok. W przypadku trwających kredytów można pozwać bank w trakcie wykonywania umowy i wnioskować do sądu o zawieszenie obowiązku płacenia części raty w trakcie trwania procesu sądowego.

Kiedy można skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

W obrocie funkcjonują już wyroki sądów stosujące sankcję kredytu darmowego. Ich analiza pozwala wyciągnąć wnioski i określić, kiedy ta instytucja jest najczęściej stosowana. Wydaje się, że najczęściej ze strony kredytobiorców pojawiają się następujące zarzuty dotyczące całkowitej kwoty kredytu i kosztów z nim związanych, które obciążają konsumenta:

• zarzut dotyczący braku określenia w umowie kredytu całkowitej kwoty kredytu, czyli sumy środków udostępnionych konsumentowi bez kredytowanych kosztów,
• zarzut dotyczący braku określenia w umowie kredytu rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i całkowitej kwoty do zapłaty wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia,
• zarzut dotyczący braku określenia zasad spłaty kredytu, w tym w jaki sposób wpłacane raty będą zaliczane na poczet części kapitałowej i odsetkowej,
• zarzut dotyczący braku określenia zasad przedterminowej spłaty kredytu,
• zarzut dotyczący braku określenia dodatkowych kosztów obciążających kredytobiorcę w związku z zawarciem umowy kredytu,

Czy sankcja kredytu darmowego dotyczy także kredytów hipotecznych?

Tak, ta instytucja może znaleźć zastosowanie także do części umów kredytów hipotecznych. Chodzi o umowy kredytowe zawierane w okresie od 19 grudnia 2011 roku do 21 lipca 2017 roku. W konsekwencji cześć umów hipotecznych złotowych właśnie na tej podstawie może zostać zakwestionowana przed sądem i wówczas kredytobiorca będzie zobowiązany zwrócić bankowi tylko kwotę udostępnionego kapitału kredytu (bez odsetek). Co istotne, spłata będzie odbywała się w ratach.

Jak skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

W pierwszej kolejności kredytobiorca musi złożyć pisemne oświadczenie adresowane do banku, w którym wskaże, że zamierza skorzystać ze swoich uprawnień wynikających z instytucji sankcji kredytu darmowego. Jest to warunek obowiązkowy. W przypadku nieuznania przez bank stanowiska kredytobiorcy, co jest raczej oczywiste, konieczne będzie skierowanie do sądu sprawy o zwrot przez bank kosztów kredytu uiszczonych ponad kwotę kapitału, czyli odsetek, prowizji, składek i innych opłat. Plusem jest, że czas trwania tego rodzaju postępowań jest zdecydowanie krótszy niż chociażby w tzw. sprawach frankowych. Średnio takie procesy trwają 1-2 lata, a w przypadku sukcesu konsument otrzyma także odsetki ustawowe za opóźnienie, które wynoszą obecnie ponad 11 % w skali roku.

Podsumowując, instytucja sankcji kredytu darmowego jest przewidzianą przez ustawodawcę karą dla kredytodawcy, który w relacji z konsumentem narusza ciążące na nim obowiązki dotyczące formy umowy czy też obowiązki informacyjne. Należy podkreślić, że prawidłowa realizacja obowiązku informacyjnego ma umożliwić kredytobiorcy porównanie ofert poszczególnych przedsiębiorców i świadomy wybór dla niego najkorzystniejszej. Konsument musi być w pełni poinformowany zarówno o kosztach wchodzących w skład całkowitego kosztu kredytu, ale również o pozostałych obciążających go kosztach. Stąd wydawać by się mogło surowa sankcja kredytu darmowego z pewnością przyczyni się do poprawy jakości usług finansowych, do czego wszyscy uczestnicy tego rynku powinni dążyć.

adw. Karolina Pilawska