Polska w strefie euro: pośpiech nie jest wskazany

Przeczytaj także: Euro w Polsce: dyskusje wśród Polaków nie cichną, są za czy przeciw?

Kiedy wejść do strefy euro?

Główne korzyści wymieniane przez zwolenników strefy euro bardzo wyraźnie straciły na znaczeniu przez ostatnie lata. Mniejsze bariery związane z inwestowaniem oraz łatwiejsze podróżowanie bledną przy argumentach utrzymywania stabilności finansowanej dzięki skoordynowanej z krajowymi cyklami polityce monetarnej i fiskalnej.

Wygoda płynąca ze wspólnej waluty w zestawieniu z poważnym ryzykiem przegrzania gospodarki, wielomilionowego bezrobocia czy kilkuletniej recesji także wydają się grą niewartą świeczki.

Czy to oznacza, że nie warto wchodzić do strefy euro? Ależ skąd! Należy jednak zrobić to w odpowiednim momencie, czyli wtedy kiedy zauważymy, że obszar wspólnej waluty zmierza do pełnej integracji. Ktoś mógłby powiedzieć, że to egoistyczne czekać na poprawę sytuacji, unikając ryzyka i nie uczestnicząc aktywnie w całym procesie naprawy.

Ostatnie lata pokazują jednak, że im kraj jest lepiej przygotowany do integracji, tym jego włączenie do strefy euro wiąże się mniejszym ryzykiem dla obu stron. Zapobiega to również sytuacji, w której wymagana jest ciągła pomoc konkretnemu członkowi. Redukuje też prawdopodobieństwo wewnętrznego braku równowagi, który przecież tak wyraźnie pogłębił obecny kryzys.

Niepotrzebny pośpiech

Doświadczenia ostatnich lat wskazują, że zbyt szybkie przyjęcie wspólnej waluty wiąże się z problemami zarówno dla kraju wstępującego, jak i dla całej wspólnoty. Biorąc pod uwagę stosunkowo niską konkurencyjność polskiej gospodarki, to „zachłyśnięcie” się tanim i łatwo dostępnym pieniądzem mogłoby w momentach ochłodzenia koniunktury sprowadzić poważne problemy na nasz kraj.

Dlatego, aby zarówno Polska, jak i strefa euro skorzystały na integracji walutowej, należy ją przeprowadzić w odpowiednim momencie. Warto również pamiętać, iż strefa euro przechodzi obecnie poważne przeobrażenia. Jeśli zakończą się sukcesem, pozwoli to na dalsze funkcjonowanie obszaru wspólnej waluty, natomiast porażka bardzo negatywnie wpłynie na jej najsłabszych członków.

Nie należy także zapominać o poważnej dyskusji na temat skutków przyjęcia euro. Obawa o wzrost cen wymieniana przez wielu respondentów wskazuje, iż powtarzane są jedynie stereotypy, a prawdziwe zagrożenia w większości są pomijane. Najczęściej odbiór wyższych cen wywoływany jest przez efekt „iluzji euro”.

Nieproporcjonalne do rzeczywistości postrzeganie wzrostu inflacji wynikało między innymi z konieczności wprowadzenia nowych cen psychologicznych. Na przykład zmiana ceny bułki z 99 gr na 29 centów przy kursie wymiany 4 zł za euro oznacza poważną realną podwyżkę, co społeczeństwo łatwo zapamiętuje. Natomiast, gdy wcześniej chleb kosztował 2.99 zł, a po zmianach jego cena wynosi 69 centów, to fakt ten jest pomijany. W rezultacie, według badań Eurostatu, wprowadzenie euro przyczyniło się do wzrostu inflacji na poziomie pomiędzy 0.12, a 0.29 proc. Dodatkowo ten stosunkowo niewielki problem można bardzo łatwo ograniczyć, przedstawiając ceny w obu walutach wiele miesięcy zarówno „przed”, jak i „po” przyjęciu euro.

Ostatnim argumentem powstrzymującym nas przed integracją z EMU to fakt, że tak naprawdę niemożliwe jest jej opuszczenie. Wyjście z obszaru wspólnej waluty, niezależnie od przyjętego scenariusza, wiązałoby się z bardzo poważnym szokiem gospodarczym, zwłaszcza gdyby cała operacja zostałaby przeprowadzona w warunkach kryzysu.

Euro za dekadę, dwie lub później

Biorąc pod uwagę obecny rozwój naszego kraju, a także zakładając szybkie tempo zmian strukturalnych w strefie euro, powinniśmy przyjąć wspólną walutę najwcześniej za dziesięć lat. Patrząc jednak na przeobrażenia w krajach „dziewiętnastki”, realistyczny czas potrzebny na wprowadzenie kluczowych reform może wynosić nawet ponad 20 lat.

Marcin Lipka, analityk walutowy