Oszczędności 2015: co planują Polacy?

Przeczytaj także: Polacy a finanse domowe

Z drugiej strony, uporczywie preferowana przez nie forma odkładania nadwyżek – depozyty i środki na rachunkach bankowych – daje coraz niższe odsetki. Wydawać by się mogło, że w skali ich mikroekonomii racjonalne byłoby poszukiwanie innych, bardziej atrakcyjnych pod względem zwrotu alternatyw. A co pokazują nam badania i twarde dane? KPF wraz z SGH przeprowadza od kilku lat kwartalne badania rynku produktów finansowych dla gospodarstw domowych. Jednym z istotnych ich obszarów jest nastawienie konsumentów do przeznaczania bieżących dochodów na inne niż wydatki cele. Ten aspekt mikroekonomii gospodarstw domowych jest przez KPF i SGH badany od 2007 roku, stąd na najnowsze wyniki można spojrzeć z perspektywy ich historycznych minimów i maksimów. Dla dopełnienia obrazu konieczne są dane statystyczne za minione okresy i dlatego wszyscy zajmujący się analizą oszczędności zawsze niecierpliwie oczekują na dzień publikacji Raportu NBP „Sytuacja finansowa sektora gospodarstw domowych”. Ostatni, pokazujący sytuację za III kw. 2014 roku, ukazał się w lutym br., co pozwala skonfrontować twarde dane z zamierzeniami gospodarstw domowych. Dla nas największe znaczenie mają oszczędności dobrowolne, bowiem o nich decyduje konsument suwerennie.

Zgodnie z danymi opublikowanymi we wspomnianym raporcie NBP, dodatnio na wzrost realnych dochodów do dyspozycji wpłynął zarówno wzrost dochodów z pracy, jak i spadające ceny. Na koniec III kw. 2014 roku stan aktywów finansowych gospodarstw domowych wyniósł 1.645,4 mld PLN i wzrósł o 2,8% w porównaniu z poprzednim kwartałem. Jak piszą autorzy raportu, nowe aktywa lokowano zarówno w sektorze bankowym, utrzymując je w gotówce oraz poza nim w formie inwestycji kapitałowych, jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Taka alokacja oszczędności może oznaczać, że w dłuższej perspektywie rośnie jednocześnie znaczenie aktywów bezpiecznych i ryzykownych.

Gospodarstwa domowe, podejmując decyzję, czy ulokować wolne środki w aktywa ryzykowne, czy gwarantowane przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny depozyty, kierują się cenami aktywów finansowych i stopą procentową oferowaną przez banki. Podkreślamy gwarancje BFG, bowiem w czasach niepewności gospodarstwa domowe chcą przede wszystkim mieć pewność zwrotu kapitału, a w drugiej kolejności zysku w postaci procentu. Nowe lokaty (wartość depozytów założonych w III kw. wyniosła 6,8 mld PLN) były oprocentowane wyżej niż w roku 2013 oraz II kw. 2014 roku (przeciętnie 2,7% rocznie). Kwestia bezpieczeństwa będzie odgrywać coraz większą rolę w decyzjach gospodarstw domowych w najbliższej przyszłości. Dane NBP dotyczące obiegu pieniężnego wskazują, że ponad 50% nowych oszczędności z IV kw. 2014 roku trafiło na depozyty bankowe. Dla porównania w III kw. na depozyty bankowe gospodarstwa przeznaczyły nieco ponad 25% wolnych środków. Warto w tym miejscu przytoczyć wyniki odpowiedzi na pytanie zadawane w badaniu KPF / IRG SGH: Jaki procent dochodów przeznaczyli Państwo w tym i poprzednim miesiącu na oszczędności?