Faktoring w Polsce 2008

Przeczytaj także: Faktoring w Polsce 2007

Według definicji Ottawskiej z 1988 r., firma faktoringowa wykonuje co najmniej dwie z czterech czynności:

• finansuje bezsporne i niewymagalne należności, dzięki czemu ulega poprawie płynność finansowa klienta,
• prowadzi sprawozdawczość i konta dłużników,
• egzekwuje należności,
• wraz z zawarciem umowy przejmuje od klienta ryzyko wypłacalności jego kontrahenta.

Historia faktoringu w Polsce rozpoczęła się wraz z transformacją ustrojową, gdy niektóre banki zaczęły świadczyć tego typu usługi. Specjalistyczne firmy, zorganizowane głównie jako spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, pojawiły się w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Główny Urząd Statystyczny przeprowadził po raz pierwszy badania firm faktoringowych w 2007 r., jednak dopiero w bieżącym roku wyniki badania są prezentowane w pełnym zakresie, obejmującym wszystkie informacje pozyskane ze sprawozdań respondentów, w różnych przekrojach klasyfikacyjnych.

W badaniu statystycznym uczestniczyło 39 podmiotów prowadzących działalność faktoringową w 2008 r., z tego 20 banków, 1 oddział zagranicznego banku prowadzący działalność w Polsce oraz 18 spółek. W tej grupie znalazły się przede wszystkim firmy, dla których działalność faktoringowa jest podstawowym lub dominującym rodzajem aktywności ekonomicznej, a także kilka spółek traktujących faktoring jako działalność uboczną. Miało to niekorzystny wpływ na kompletność szczegółowych danych, bowiem nie wszyscy respondenci wypełnili poprawnie kwestionariusz sprawozdania. W przypadku banków nie można było uzyskać informacji o wynikach finansowych działalności faktoringowej, gdyż nie jest ona wyodrębniona finansowo.

Faktoring staje się coraz lepiej znanym źródłem finansowania przedsiębiorstw, o czym świadczy m. in. wzrost w 2008 r. wartości wykupionych wierzytelności do ok. 45 506 mln zł (o 50,8% w ciągu roku) oraz wzrost liczby kontrahentów (4,8 tys. wobec 4,5 tys. przed rokiem). Podobnie jak w innych segmentach gospodarki narodowej, także w faktoringu nasila się tendencja polaryzowania rynku, coraz wyraźniej dominują spółki założone przez nierezydentów wywodzących się z sektora ubezpieczeniowego i bankowego.

Faktoring krajowy stanowił 84,8%, faktoring zagraniczny 15,2% wykupionych wierzytelności. Banki prowadzące działalność faktoringową wykupiły wierzytelności za ok. 12 469 mln zł, z tego 86,8% w faktoringu krajowym i 13,2% w faktoringu zagranicznym (eksport – 76,4%, import – 23,6%). Grupa pozabankowych spółek faktoringowych wykupiła wierzytelności za ok. 33 037 mln zł, z tego faktoring krajowy stanowił 84,0%, faktoring w handlu zagranicznym 16,0% (eksport – 92,1%, import – 7,9%). W faktoringu krajowym najczęściej stosowano faktoring z regresem (49,6% obrotów), rzadziej faktoring bez regresu (47,9%), prawie nie występował faktoring mieszany (2,5%). Na wierzytelności wynikające z faktoringu w handlu zagranicznym składały się w 88,4% wierzytelności w eksporcie, a w 11,6% – w imporcie.

Na koniec 2008 r. wartość ogółem zaangażowanych środków finansowych faktorów wyniosła 5 598,8 mln zł, (zmalała w porównaniu z 2007 r. o 11,6%), z tego w faktoringu krajowym – 81,3%, w faktoringu zagranicznym – 18,7%. Banki zaangażowały 1 922,2 mln zł, z tego 84,2% przypadało na factoring krajowy, a 15,8% na zagraniczny, pozostali faktorzy – 3 676,6 mln zł, z czego 79,8% w faktoringu krajowym i 20,2% w faktoringu zagranicznym.

W 2008 r. na wynikach finansowych podmiotów prowadzących działalność faktoringową nie zaciążyło jeszcze spowolnienie gospodarcze, które dotarło do Polski w czwartym kwartale, a więc po okresie bardzo korzystnej koniunktury utrzymującej prze przez dwa i pół roku. Podobnie jak w całym obszarze rynku finansowego, firmy faktoringowe rozwijały się szybciej niż inne sektory gospodarki narodowej. Aktywa ogółem firm faktoringowych wzrosły do 4 490,7 mln zł (o 12,1% w ciągu roku); w relacji do PKB ich wartość stanowiła 3,5%. Kapitały (fundusze) własne zwiększyły się do 674,1 mln zł (o 29,3%), przede wszystkim dzięki reinwestowanym zyskom, a także zasilaniu ze źródeł zewnętrznych przez spółki-matki. Przychody z całokształtu działalności wyniosły 616,9 mln zł (o 63,9% więcej), w tym przychody ze sprzedaży stanowiły 530,4 mln zł (86,0% przychodów ogółem). Koszty z całokształtu działalności wzrosły do 387,5 mln zł (o 61,0%).

Tylko jedna spółka poniosła straty, pozostałe odnotowały poprawę wyniku finansowego zarówno w ujęciu netto, jak i brutto. W ujęciu zagregowanym wynik finansowy netto niebankowych spółek prowadzących działalność faktoringową wzrósł do 114,2 mln zł (przed rokiem 14,6 mln zł).