Fałszywa sprawozdawczość finansowa: jak ją rozpoznać?

Przeczytaj także: Ostrzeżenie przed Swiss Invest Ltd.

Oczywiście zgodnie z logiką tego sygnału spółki inwestują swoją gotówkę w rzeczowe aktywa trwałe, aby zwiększyć swoje zdolności wytwarzania dóbr i świadczenia usług oraz osiągania przychodu z tego tytułu. Spółka nie może przez dłuższe okresy wydawać coraz większych kwot na zwiększanie możliwości produkcyjnych przy jednoczesnym spadku przychodów, jakie uzyskuje dzięki posiadanym aktywom. Jeśli jednak taki trend utrzymuje się w dłuższym czasie, to zdarzają się co najmniej dwie złe rzeczy. Albo spółka fałszuje ewidencję gotówki wydawanej na pokrycie kosztów operacyjnych, księgując ją jako kwoty zainwestowane w rzeczowe aktywa trwałe, albo jej raportowanie jest uczciwe i ma ona poważne problemy w działalności podstawowej. W drugim przypadku inwestycje w aktywa trwałe nie przynoszą przychodu, dla uzyskania którego przede wszystkim inwestowano. Przy braku jasno sformułowanego wyjaśnienia w części „omówienie i analiza zarządu” w raporcie rocznym lub bez właściwych informacji prasowych, każdy z tych sygnałów w sprawozdaniach jest ostrym ostrzeżeniem dla inwestora, aby wziął pod uwagę ewentualność obniżenia rekomendacji dla akcji.

W przypadku WorldCom te dwa sygnały można było ujawnić po prostu wchodząc na stronę www.sec.gov/edgar.shtml i sprawdzić rachunek zysków i strat oraz bilans w raportach 10-Q i 10-K, a następnie porównać kształtowanie się w czasie relacji przychodów do wartości rzeczowych aktywów trwałych. Byłoby oczywiste, że w spółce dzieje się coś bardzo złego.

Wraz z upływem czasu porównywanie sprzedaży z majątkiem trwałym wytworzonym przez WorldCom dało silny sygnał o zawyżaniu aktywów, gdyż duża część błędnie zaksięgowanych kosztów linii telekomunikacyjnych trafiła na konta aktywów. Taka nieodpowiednia alokacja kosztów mogła dotyczyć także innych grup aktywów. Pożyteczne jest więc sprawdzenie każdego z poniższych wskaźników w poszukiwaniu tego samego trendu spadku sprzedaży ujętej jako procent aktywów:

• wskaźnik udziału sprzedaży w każdej kategorii aktywów trwałych ujętych w bilansie,
• wskaźnik: sprzedaż/aktywa trwałe ogółem,
• wskaźnik: sprzedaż/aktywa ogółem.

Sygnał 3

Kiedy jakaś kategoria kosztów zawierająca składnik w postaci dużych kosztów stałych pozostaje w stałym stosunku procentowym do sprzedaży przy spadku przychodów, jest to sygnałem, że te kategorie kosztów zaniżono. Kiedy wartość sprzedaży zmniejsza się w czasie, należy zbadać wszystkie kategorie kosztów zawierające element kosztu stałego (wyrażając je jako procent sprzedaży), poszukując przypadków, w których nie nastąpił wzrost.