Ze specjalna dedykacja dla paru takich ;)
Tekst pochodzi z www.expander.pl
http://www.expander.pl/expander/index.jsp?place=Lead
2&news_cat_id=22&news_id=1518&layout=3b&page=text

Czy banki obniżą ceny?
Posiadaczom kont osobistych coraz trudniej dostać coś za darmo, zaś opłaty i
prowizje od usług bankowych raczej rosną niż maleją. Akcesja do UE niewiele
tu zmieni, bo w bankach zagranicznych jest owszem taniej, ale w relacji do
dochodów tamtejszych klientów. Nadzieja więc raczej w nasileniu się
wewnętrznej konkurencji, do czego być może przymuszą starych graczy nowe
banki detaliczne.
Odsetki w odwrocie

Ostatnie lata, zarówno u nas, jak i w bankach zachodnioeuropejskich, to
okres pogoni za traconymi zyskami z dochodów odsetkowych. Kurczące się marże
odsetkowe (różnica pomiędzy oprocentowaniem kredytów i depozytów) sprawiły,
że banki musiały to sobie rekompensować dochodami z innych źródeł - przede
wszystkim z opłat i prowizji. W 1995 roku z odsetek pochodziło 68 procent
dochodów banków w krajach UE, w 2001 roku - tylko 57,7 procent. W Polsce w
2002 roku było to jeszcze mniej, bo 53,6 procent.

Tendencja jest więc wyraźna, ale ma swoje granice. Wraz z poprawą
koniunktury gospodarczej i spadkiem udziału złych kredytów - znaczenie
dochodów odsetkowych znowu wzrośnie. Czy spadną wtedy ceny usług bankowych?
Raczej wątpliwe, chyba że wymusi to konkurencja. Ale prawa rynku wcale nie
muszą zadziałać. Skrajnym przykładem austriacki sektor bankowy, gdzie w
połowie lat 90. prawa te zostały zastąpione nieformalnymi, regularnymi
spotkaniami prezesów ośmiu największych tamtejszych banków, którzy przy
"zielonym stoliku" ustalali ceny usług i wysokość oprocentowania. Efektem
było dochodzenie i wysokie kary pieniężne dla tych banków. No, ale to
patologia.

Warunki obniżek

Zdaniem ekspertów Związku Banków Polskich, u nas spadek cen usług
finansowych jest możliwy, ale dopiero po spełnieniu się co najmniej kilku
warunków. Po pierwsze można liczyć na efekt skali - jeżeli wraz z rosnącą
zamożnością społeczeństwa przybędzie bankom nowych klientów, a starzy będą
korzystać z coraz większej liczby usług i produktów. Może i tak będzie, ale
póki co rośnie bezrobocie, stan finansów publicznych jest coraz gorszy, a
bezpośrednio po akcesji prędzej pewnie ujawnią się jej negatywne skutki niż
pozytywne. Przyjdzie więc pewnie poczekać. Zobaczymy jak długo.

Bankowcy zapowiadają też, że będzie taniej, gdy zmaleją obciążenia podatkowe
i parapodatkowe banków. Chodzi o spadek stawki podatku dochodowego,
postulowaną kolejną redukcję stopy rezerw obowiązkowych i ich oprocentowanie
na poziomie rynkowym, a także zmniejszenie obciążeń z tytułu rezerw na
kredyty stracone. To wszystko jednak bezpośrednio przełoży się na wysokość
zysku banków, ale czy także ceny usług? - można wątpić. Warto przypomnieć,
że poprzednie znaczne obniżki stopy rezerw obowiązkowych praktycznie nie
przełożyły się na ceny oferowane przez banki.

Kolejny warunek to, zdaniem ekspertów ZBP, upowszechnienie się nowoczesnych
technologii bankowych - przede wszystkim alternatywnych kanałów dystrybucji
i obrotu bezgotówkowego. To już bardziej realistyczny warunek. Wystarczy
przypomnieć, jaką rewolucję wywołały w latach 2000-2001 ceny oferowane przez
banki internetowe ("nie funduj swojemu bankowi marmurowych schodów"). Jest
jednak mały problem: rynek bankowości elektronicznej jest u nas już w
znacznej mierze nasycony i żadnych skokowych wzrostów tu raczej nie będzie.
Trudno więc oczekiwać, że elektronika nadal będzie zdecydowanie sprzyjała
obniżce cen. Tendencja jest raczej odwrotna - banki internetowe opłaty
raczej wprowadzają lub podwyższają już wprowadzone.

Nadzieja w szczupakach

W sumie więc, realistycznie patrząc, szanse na spadek cen usług bankowych są
raczej nikłe. I jeśli ich upatrywać - to prędzej w pojawieniu się nowych
graczy na rynku bankowości detalicznej, takich jak Eurobank, Dominet Bank,
HSBC Polska czy przejmowany przez spółkę Getin Górnośląski Bank Gospodarczy.
Te "szczupaki" mogą trochę zamącić w naszym stawie. Pole manewru na pewno
jest jeszcze spore, a duże banki detaliczne będą musiały jakoś zareagować na
działania nowych graczy - miejmy nadzieję, że z pożytkiem dla klientów.

Nie wiadomo też do końca na ile polski rynek okaże się atrakcyjny dla banków
zagranicznych. Po akcesji będą one mogły swobodnie zakładać oddziały w
Polsce. Do tej pory wstępne zainteresowanie taką formą wyraziło około 10
banków z krajów UE. W zakresie bankowości detalicznej przypuszczą jednak
zapewne szturm przede wszystkim na zamożniejszych klientów krajowych banków.

Co to oznacza w praktyce? Bankowcy z NBP przypominają, że w zachodnich
bankach na preferencje cenowe mogą liczyć przede wszystkim osoby, których
miesięczne wpływy na konto wynoszą przynajmniej tysiąc euro - czyli w
okolicach minimalnej płacy w tych krajach. U nas dochody takie ma niespełna
co dwudziesty Polak. Gdyby więc zagraniczne banki chciały u nas stosować
kryteria z rynków macierzystych - na darmowe lub tańsze pakiety usług w
rachunku mogłaby liczyć tylko krajowa elita finansowa. Nie można oczywiście
wykluczyć, że ewentualna oferta na polski rynek będzie specjalnie
skonstruowana, ale i tak przecież banki nie będą do niej dokładać.

Najpierw inwestycje

Nie można zapominać, że krajowe banki nadal muszą sporo inwestować w rozwój
swojej działalności. Kosztowna jest zarówno rozbudowa sieci placówek, jak i
alternatywnych kanałów dystrybucji, infrastruktury do obsługi obrotu
bezgotówkowego, czy nakłady na bezpieczeństwo. To poważny argument przeciwko
obniżaniu cen. Trzeba przy tym pamiętać, że klienci mają z wdrażania
nowoczesnej technologii bankowej wymierne korzyści.

Kilka przykładów. Dzięki nowoczesnemu systemowi rozliczeń międzybankowych
przelewy są realizowane z reguły w ciągu kilku-kilkunastu godzin, podczas
gdy w krajach UE trwa to nawet trzy-pięć dni. Instalowane są u nas
wyłącznie bankomaty ostatniej generacji, co pozwoliło przeskoczyć całą epokę
w rozwoju tego rynku, a w krajach zachodnich można jeszcze spotkać
archaiczne maszyny z lat 80. czy nawet 70. Szybko rośnie rynek kart i sieć
akceptacji transakcji kartami, wyposażana w elektroniczne terminale.

W sumie więc niewiele jest argumentów za możliwym spadkiem cen usług
bankowych na naszym rynku. Już prędzej trzeba mieć nadzieję, że nie będą one
zbyt szybko rosły.

Witold Bieńkowski