Sustainability-Linked Loans coraz popularniejsze dzięki nowym wytycznym Loan Market Association

Przeczytaj także: Dezinformacja o ESG w mediach

W odróżnieniu od tradycyjnych „zielonych” kredytów, środki z SLL mogą być przeznaczone na dowolne cele korporacyjne, jednak warunki finansowe, takie jak oprocentowanie kredytu, a konkretnie marża, są uzależnione od realizacji określonych celów w zakresie zrównoważonego rozwoju w obszarze ESG.

Pierwszy kredyt tego typu na świecie został udzielony w kwietniu 2017 roku przez ING Bank firmie Philips. Była to innowacyjna umowa kredytowa o wartości 1 mld euro, w której oprocentowanie zostało powiązane z wynikami firmy w zakresie zrównoważonego rozwoju, ocenianymi przez agencję ratingową Sustainalytics.

Również w Polsce banki aktywnie oferują produkty SLL, stosując międzynarodowe standardy. Wysokość marży kredytowej w takich produktach jest uzależniona od zrealizowania przez kredytobiorcę określonych celów w zakresie zrównoważonego rozwoju, a najczęstsza obniżka marży jest w przedziale 0,05-0,15%, co stanowi dodatkową motywację dla kredytobiorcy do wdrażania strategii ESG. – mówi Adrian Krzyżanowski z kancelarii Wolf Theiss.

Na rynku polskim za pierwsze finansowania SLL uznaje się kredyt ESG-linked, którego w 2019 roku Santander Bank Polska udzielił spółce Energa. Warto też odnotować udzielenie przez konsorcjum banków, w tym PKO BP, Pekao SA, Santander Bank Polska i ICBC, kredytu SLL o wartości 4 mld zł dla TAURON Polska Energia S.A. w 2022 roku. Środki te miały na celu wsparcie transformacji energetycznej, a warunki finansowe były uzależnione od realizacji wskaźników efektywności środowiskowej.

Najczęściej spotykanymi na rynku polskim celami zrównoważonego rozwoju (tzw. SLL KPIs) do realizacji których zobowiązują się kredytobiorcy są: redukcja emisji CO2, redukcja konsumpcji energii elektrycznej, redukcja zużycia wody, wzrost udziału energii odnawialnej w ilości zużywanej energii, zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów, wzrost wskaźników recyklingu, wyrównanie dysproporcji wynagrodzeń między kobietami a mężczyznami, wzrost wskaźnika zatrudnienia płci która jest w mniejszości (np. w zarządzie lub w innych grupach zaszeregowania), modernizacja środków transportu itp.

Mimo rosnącej popularności SLL, kredytobiorcom często zarzucany jest tzw. "greenwashing", tj. pozorne zaangażowanie w zrównoważony rozwój bez rzeczywistych działań czyli np. zobowiązywanie się do realizacji celów zbyt mało ambitnych lub zbyt łatwych do osiągnięcia albo takich których osiągnięcie byłoby normalnym aspektem rozwoju danej branży lub celów nieistotnych z perspektywy danej branży (np. kredytobiorca z branży wysokoemisyjnej zwiększający produkcję rok do roku zobowiązuje się zredukować zużycie papieru).

Również na etapie weryfikacji realizacji celów pojawiają się głosy krytyki piętnujące nadużycia polegające na braku publicznej jawności celów, braku transparentności w ich realizacji, niecyklicznym raportowaniu czy braku należytej weryfikacji realizacji celów przez niezależne podmioty itp.

Kredyty SLL są najczęściej udzielane na podstawie wzorów umów kredytowych opracowanych przez wspomnianą na wstępie Loan Market Association (LMA) - założoną w 1996 roku w Londynie branżową organizację, która powstała w celu wspierania rozwoju i standaryzacji rynku kredytów syndykowanych w Europie, na Bliskim Wschodzie i w Afryce (EMEA). Zrzesza ona obecnie ponad 750 członków takich jak banki komercyjne i inwestycyjne, fundusze inwestycyjne, kancelarie prawne, agencje ratingowe i firmy konsultingowe z ponad 60 krajów. Swoje pierwsze wytyczne dotyczące kredytów SLL, LMA opublikowała w marcu 2019 roku.

Pierwsze wytyczne LMA dla rynku kredytów SLL powiązane były z ogólną strategią CSR kredytobiorcy, zakładały ustalenie mierzalnych celów w zakresie zrównoważonego rozwoju, wskazywały też na konieczność raportowania i zalecały, aby kredytobiorcy weryfikowali swoje wyniki we współpracy z audytorem lub firmą ratingową. - podkreśla Adrian Krzyżanowski.

Co istotne - wytyczne te miały i mają charakter dobrowolny, ale stanowią ważny punkt odniesienia dla uczestników rynku finansowego, promując przejrzystość i spójność w strukturze kredytów powiązanych ze zrównoważonym rozwojem.

Od czasu pierwszej publikacji, wytyczne dla SLL były aktualizowane, aby odzwierciedlić rozwój rynku i zapewnić ich zgodność z najlepszymi praktykami. Ostatnio, tj. w marcu 2025 roku, zostały opublikowane zaktualizowane zasady dla kredytów powiązanych ze zrównoważonym rozwojem, wraz z towarzyszącymi dokumentami wyjaśniającymi, mające na celu przeciwdziałanie min. greenwashingowi. - podkreśla ekspert z kancelarii Wolf Theiss.

Nowe wytyczne LMA kładą szczególny nacisk na jakość i adekwatność wskaźników SLL KPIs, które mają realnie odzwierciedlać postęp firmy w realizacji celów ESG i być z nimi spójne. W szczególności SLL KPIs muszą wykraczać poza standardową działalność firmy oraz być poparte realnymi danymi i audytami zewnętrznymi, a przede wszystkim muszą być podwójnie istotne tzn. zarówno z perspektywy biznesowej jak i finansowej, jeśli chodzi o koszt ich realizacji.

Ważne, by cele stawiane przy okazji SLL były istotne dla działalności przedsiębiorstwa. Przykładowo takim celem dla spółki z branży modowej (fast fashion) nie powinna być modernizacja oświetlenia sklepowego na bardziej energooszczędne w sytuacji masowej nadprodukcji ubrań skutkującej utylizacją starych kolekcji lub przy jednoczesnym zatrudnianiu młodocianych przy produkcji ulokowanej gdzieś w krajach trzeciego świata. - zauważa Adrian Krzyżanowski.

Nowe wytyczne przewidują także obowiązek publikowania sprawozdań dotyczących realizacji celów najlepiej w sposób audytowany przez niezależne podmioty. Ma to na celu ograniczenie przypadków, w których firmy chwalą się "zielonym" finansowaniem, nie dostarczając dowodów na osiągane rezultaty. Organizacja widzi też większą rolę instytucji finansowych w tym procesie, nakładając na nie obowiązek weryfikacji jakości celów oraz ocenę wiarygodności danych.

LMA wyciągnęła wnioski z pojawiających się kontrowersji i stara się ograniczyć greenwashing, ale prawdziwa skuteczność tych instrumentów zależy od tego jak rzetelnie i odważnie będą stosowane przez banki i kredytobiorców oraz czy SLL KPIs będą jawne i weryfikowalne zewnętrznie. - podsumowuje Adrian Krzyżanowski.

Sustainability-Linked Loans stanowią ważne narzędzie w promowaniu zrównoważonego rozwoju w sektorze finansowym. Jednak osiągnięcie zamierzonych celów w obszarach ESG zależy od określenia ambitnych, jasnych i mierzalnych KPI oraz transparentności w raportowaniu postępów w ich realizacji. Nowe wytyczne LMA mogą odegrać istotną rolę w standaryzacji i zwiększeniu wiarygodności tego typu instrumentów finansowych.