Polacy o sytuacji finansowej: czy inflacja przestaje nas przerażać?

Przeczytaj także: Wysoka inflacja i stopy procentowe ograniczyły wydatki i oszczędności

Pierwszy kwartał 2023 roku przyniósł ostrożny optymizm wśród Polaków. Blisko co drugi badany (45%) jest zdania, że w ciągu najbliższego roku wzrost cen spowolni. Jest to skok aż o 14 pp. względem odpowiedzi z ubiegłego roku, kiedy spodziewało się tego tylko 31% badanych. Jednocześnie maleje odsetek osób, które uważają, że ceny będą rosnąć w takim tempie, jak dotychczas lub spodziewają się przyspieszenia we wzroście cen – obecnie odpowiedziało tak 40% badanych, co jest spadkiem o 20 pp. w porównaniu do wyników z ubiegłego roku.

Pozytywny trend zauważyć można również w ocenie sytuacji finansowej w gospodarstwach domowych respondentów. Porównując wyniki z ubiegłoroczną odsłoną badania Banku Millennium zmniejszył się odsetek osób, które oceniają, że żyją skromnie i na co dzień bardzo oszczędnie gospodarują pieniędzmi. Obecnie jest to grupa 18% badanych, co oznacza spadek o 6 pp. względem 2022 r. Spory wzrost nastąpił w grupie badanych, którym żyje się trochę lepiej, czyli na co dzień wystarcza im pieniędzy, choć muszą oszczędzać na poważniejsze zakupy (wydatki). Odpowiedziała tak ponad połowa badanych (52%), co oznacza wzrost o 9 pp.

Wyniki badania wpisują się w ogólną ocenę perspektyw polskiej gospodarki. W najbliższych miesiącach wskaźnik inflacji w Polsce będzie wyhamowywał i widać, że taki też scenariusz jest brany pod uwagę także przez konsumentów. Warto przy tym jednak zauważyć, że inflacja wciąż będzie utrzymywała się w tym roku na relatywnie wysokich poziomach. W obliczu spadających realnych dochodów rozporządzalnych coraz częściej konsumenci sięgali też do oszczędności, aby sfinansować konsumpcję. To pokazuje jak silnie negatywny wpływ na budżety domowe ma wysoka inflacja. Widoczny w wynikach badania spadek obaw o dalszy silny wzrost inflacji daje nadzieję, że wraz z jej wyhamowaniem poprawi się sytuacja dochodowa konsumentów, co z jednej strony może wesprzeć konsumpcję, albo sprzyjać odbudowie oszczędności – powiedział Grzegorz Maliszewski, główny ekonomista Banku Millennium.

W ostatnich miesiącach nieco zwiększyła się grupa oszczędzających osób – do 70% w 2023 r. z 67% w 2022 r. Jednocześnie już tylko co piąty pytany deklaruje, że nie oszczędza i nie posiada żadnych oszczędności (21%). W ubiegłym roku dotyczyło to co czwartego respondenta (26%).

Połowa respondentów (51%) posiada odłożone co najwyżej trzy miesięczne pensje, a dwie trzecie (67%) odkłada co miesiąc do 10% swojego wynagrodzenia. W porównaniu do zeszłorocznej odsłony badania są wyniki są bardzo zbliżone. Może to oznaczać, że utrzymująca się wysoka inflacja nie spowodowała dalszego załamania w finansach osobistych, a sytuacja względnie ustabilizowała się. Warto zwrócić uwagę, że choć więcej osób deklaruje, że oszczędza, to tylko nieznacznie wzrosła wysokość zaoszczędzonych pieniędzy.

Głównym powodem nieodkładania pieniędzy dla blisko dwóch trzecich z grupy respondentów niezmiennie pozostają za niskie zarobki (63% w 2023 r. vs 57% w 2022r.). Popularność tej odpowiedzi rośnie wraz z wiekiem ankietowanych – przyznaje to 44% badanych w wieku 18-34 lata, 66% badanych w wieku 35-54 lata i aż 71% w przypadku osób po 55 roku życia. 10% osób nie oszczędza, bo uważa, że to się nie opłaca. W przypadku tej odpowiedzi zaobserwować można znaczącą różnicę ze względu na płeć – takiego zdania jest 6% kobiet i 14% mężczyzn.

Aż co piąty badany (18%) w wieku od 25 do 34 lat chciałby oszczędzać, ale przyznaje, że mu to nie wychodzi. Jest to znaczne odchylenie od średniej wszystkich odpowiedzi, która wynosi 10% i może wskazywać na potrzebę wsparcia edukacji finansowej w obszarze gospodarowania budżetem wśród młodych dorosłych.

Kontynuujemy trend wydawania oszczędności na bieżące potrzeby - w lutym 65% badanych na pytanie „Dlaczego masz teraz mniej oszczędności niż pół roku temu?” odpowiedziało, że wydali je na bieżące potrzeby w związku ze wzrostem cen. Jest to poziom porównywalny z odpowiedziami z lipca ub. r. (66%). Tylko 20% pytanych Polaków wydała swoje oszczędności na cel, na który były przeznaczone (w lipcu ub. r. odsetek ten wyniósł 18%). Kredytobiorcy odczuwają natomiast ulgę jeśli chodzi o raty kredytów - o 6 p.p. spadła liczba osób, które deklarują, że ma mniej oszczędności ze względu na wzrost rat kredytu (15% w 2023 vs 21% w 2022).

Badanie „Finanse Polaków w obliczu wysokiej inflacji” przeprowadzone w lutym 2023 roku to druga odsłona badania o tym samym tytule z lipca ubiegłego roku. Zostało zrealizowane na zlecenie Banku Millennium na panelu Ariadna. Obejmuje ogólnopolską próbę N=1070 osób wieku od 18 lat wzwyż, reprezentatywną ze względu na płeć, wiek i wielkość miejscowości zamieszkania. Metoda: badanie przeprowadzone metodą ankiety internetowej (CAWI).