4 tematy, które w 2019 roku będą istotne dla emerytów

Przeczytaj także: Waloryzacja emerytury 2024. Od 1 marca podwyżki o 12,2 proc.

1.

Czy w 2019 skończą się pieniądze dla emerytów?

U schyłku minionego roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał kalkulacji ewentualnych braków w swojej kasie. Wyliczenia te nie mogą napawać optymizmem. Bazując na prognozach dotyczących m.in. bezrobocia, inflacji, wzrostu płac i PKB, oszacowano, że w najczarniejszym scenariuszu w latach 2019-2023 ZUS-owi może zabraknąć przeszło 70 mld zł rocznie. W założeniu najbardziej optymistycznym będzie to około 41-45 mld zł.

– W tej sytuacji trudno mówić o optymistycznym scenariuszu. Niestety ZUS będzie musiał znaleźć pieniądze, by załatać dziurę i wypłacić emerytury seniorom. W przyszłym roku dostanie na ten cel 38 mld zł z dotacji budżetu państwa – mówi Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM. Braki w państwowej kasie są skutkiem m.in. programu 500+ (który „kosztuje” państwo ok. 23 mld zł rocznie), ale również obniżenia wieku emerytalnego, które miało miejsce w 2018. – Wielu ekspertów przestrzegało, że jeżeli obniżymy wiek emerytalny do 60 i 65 lat, to zmiany te będą kosztować podatników około 55 mld zł w ciągu pięciu lat. Ten scenariusz zaczyna się sprawdzać. Inną ważną kwestią jest szybki wzrost liczby emerytów. Dziś jest ich ok. 9 mln. ale wprowadzone niedawno zmiany spowodują, że w 2023 roku może być ich o pół miliona więcej niż obecnie, a to oznacza, że środki oraz dopłaty z budżetu przeznaczane na wypłatę będą coraz większe – dodaje Robert Majkowski.

I wprawdzie rząd nie ustaje w zapewnieniach, że wypłaty emerytur nie są zagrożone, to jednak faktem pozostaje, że obraz budżetu ZUS maluje się raczej w czarnych barwach, a jego deficyt w kolejnych latach będzie się raczej powiększał niż kurczył.

2.

Waloryzacja emerytur już w marcu?

W połowie grudnia minionego roku rząd przyjął i skierował pod obrady Sejmu projekt ustawy, której celem jest zmiana metody, jaką waloryzowane są świadczenia emerytalne. Ci seniorzy, którzy mają wyższe świadczenia wciąż będą podlegać waloryzacji procentowej (czyli na starych zasadach), natomiast ci, którzy otrzymują najniższe świadczenia mogą liczyć na waloryzację kwotową (czyli podwyżki). Projekt ustawy zakłada, że od marca 2019 roku najniższa emerytura wyniesie 1100 zł, a najniższa renta 825 zł. Według założeń osoby otrzymujące najniższe emeryturę dostaną jednorazową podwyżkę kwotową w wysokości 70 zł. Wszystkie emerytury i renty mają być podwyższone zgodnie z prognozowanym wskaźnikiem waloryzacji 103,26 proc. jednak nie mniej niż właśnie 70 zł

– Poziom podwyżek będzie oczywiście zależał od wysokości świadczeń. Seniorzy, którzy otrzymują wyższe świadczenia będą mogli liczyć na wyższe podwyżki. Dla budżetu ZUS waloryzacja oznacza wzrost wydatków w skali roku 2019 o blisko 8,5 mld złotych, z czego nowy składnik minimalnej podwyżki kwotowej stanowi blisko 1,5 mld tej kwoty – mówi Robert Majkowski z Funduszu Hipotecznego DOM.

3.

Opłata za użytkowanie wieczyste gruntów wzrośnie pięciokrotnie?

Z początkiem 2019 roku weszła w życie ustawa uwłaszczeniowa dotycząca m.in. przekształcenia użytkowania wieczystego we własność gruntu pod nieruchomościami. Jeszcze przed końcem roku, niektóre miasta uchwaliły bonifikaty (nawet do 98 proc. w Warszawie) w opłacie przekształceniowej, chcąc chronić portfele swoich mieszkańców. Problem w tym, że później wycofały się z wysokich upustów. Niestety znalazły się także samorządy, które na ustawie uwłaszczeniowej postanowiły „zarobić”. Przed końcem roku specjalnie podniosły opłaty za użytkowanie wieczyste gruntów (tych, których będzie dotyczyć ustawa), by później zażądać od właścicieli gruntów wyższej opłaty przekształceniowej. Jedna z gazet opisała sytuację emerytki z Krakowa, która dotychczas płaciła 140 zł za użytkowanie wieczyste (ma mieszkanie o pow. 58 metrów kw.), ale pod koniec roku dostała pismo, że jej opłata wzrosła do ponad 730 zł rocznie, czyli pięciokrotnie.

– Nowa ustawa dotyczy ponad 2,5 mln Polaków, którzy użytkują grunty komunalne lub grunty należące do skarbu państwa. Dzięki nowym przepisom będą mogli oni zostać właścicielami tych terenów. O ile wzrost opłaty za użytkowanie nieruchomości, czy też wysoka opłata za przewłaszczenie mogą być przyjęte przez osoby młode i czynne zawodowo, o tyle będą trudne do przyjęcia dla seniorów. Wiele starszych osób nie będzie w stanie pozwolić sobie na uregulowanie wyżej wymienionych opłat. Oczywiście sytuacja nie będzie dotyczyła seniorów, którzy skorzystali z hipoteki odwróconej i zawarli umowę renty dożywotniej. W momencie podpisania umowy właścicielem nieruchomości staje się fundusz hipoteczny i to on pokrywa i będzie pokrywał wszelkie opłaty związane z nieruchomością oraz gruntami – mówi Robert Majkowski z Funduszu Hipotecznego DOM.

4.

Podwyżki cen towarów i usług

W Polsce utarło się, że Nowy Rok oznacza nowe podwyżki. Najmocniej odczują je osoby, które dysponują skromnym budżetem, także seniorzy. W 2019 roku wzrosną ceny paliwa (jak wyliczył rząd o około 8 gr. na litrze), alkoholu, owoców i warzyw (na co wpłynęła ponoć ubiegłoroczna susza), drobiu (co zapowiadali m.in. eksperci z Instytutu Ekonomiki, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej), masła, cukru, pieczywa (choć ceny chleba i bułek rosły już w 2018 roku, zapowiadane są kolejne podwyżki związane m.in. ze wzrostem cen mąki) i innych produktów. Oprócz podwyżek dotyczących żywności od 2019 roku wzrosną np. kary za jazdę bez ważnej polisy OC (od tego roku kara będzie wynosiła 2250 zł), czy ceny biletów kolejowych (choć te informacje są jeszcze niepotwierdzone). Czy waloryzacja emerytur wystarczy, by pokryć kolejne podwyżki?

– Niekoniecznie. Ceny niektórych towarów i usług będą rosły o około 10-20 proc., tymczasem emerytury po waloryzacji wzrosną o ok. 3 proc. Warto pamiętać, że seniorom już teraz jest trudno utrzymać zadowalający poziom życia, zwłaszcza, że większość środków przeznaczają na leki i opłaty np. mieszkaniowe. Większość seniorów żyje zatem na kredyt i boryka się z zadłużeniem. Wielu emerytów, którzy decydują się na rentę dożywotnią przyznaje, że dzięki niej spłaca długi. Noworoczne podwyżki na pewno nie pomogą im w walce z ubóstwem, a jest to zjawisko, o którym trzeba coraz głośniej mówić i z którym trzeba walczyć. Może nowy rok jest dobrym momentem do realizacji rządowych postanowień o ustawie dotyczącej renty dożywotniej? Mam taką nadzieję, bo wszyscy na nią czekamy – podsumowuje Robert Majkowski, Prezes Funduszu Hipotecznego DOM.