Zadłużenie Polaków rośnie, ale wolniej

Przeczytaj także: 10,8 mld zł. O tyle przez rok wzrosło zadłużenie Polaków

Statystyki pokazują, że w ciągu I kwartału br. suma znajdujących się na koncie Polaków zaległości zwiększyła się o 1,24 mld zł. Wzrost może wydawać się pokaźny, ale warto podkreślić, że w minionym roku rosła kwartalnie o przeszło 2 mld zł. U schyłku marca 2018 r. łączne zadłużenie przewyższyło 65,7 mld zł, co oznacza wzrost na poziomie 1,9 proc. O ile jednak zadłużenie rosło wolniej, o tyle już tego samego nie można powiedzieć o liczbie niesolidnych płatników, których rzesza zwiększyła się dość znacząco, bo o przeszło 176 tys., sięgając tym samym 2 691 458 osób (wzrost o 7 proc.). Okazuje się zatem, że z obsługą zobowiązań kredytowych i pozakredytowych nie radzi sobie obecnie aż 85 na 1000 dorosłych mieszkańców naszego kraju. I to właśnie powoduje, że Indeks Zaległych Płatności Polaków wzrósł względem ostatniego kwartału 2017 r. o 5,6 pkt. - z 79,7 do 85,3 pkt.

W siedmiu województwach z problemami finansowymi boryka się co najmniej co dziesiąty dorosły Polak, a na Ziemi Lubuskiej, Pomorzu Zachodnim i Dolnym Śląsku - nawet co dziewiąty. Wskaźnik bierze pod uwagę opóźnienia w spłacie m.in. rat kredytów, pożyczek, rachunków za telefon, internet, telewizję kablową, kar za jazdę na gapę, kosztów sądowych czy też alimentów.

Opóźnienia dotyczą min. 200 zł wobec jednego wierzyciela i są przeterminowane o co najmniej 30 dni. Właśnie legislacyjne skrócenie z 60 do 30 dni terminu opóźnienia w spłacie zobowiązania, pozwalającego na wpis do rejestru dłużników Biura Informacji Gospodarczej osoby czy firmy, w dużej mierze przełożyło się na zwiększenie liczby dłużników prezentowanych w tej edycji Raportu InfoDług. Statystyki pokazują jednocześnie, że w przypadku rat kredytowych im krótsze opóźnienie, tym częściej dotyczy niższych kwot, co z kolei wpłynęło na znaczący spadek średniej kwoty zaległości Polaków o 1220 zł do 24 423 zł.

Ważne liczby

Łączna kwota zaległych zobowiązań kredytowych i pozakredytowych na koniec I kwartału 2018 r., wyniosła 65,7 mld zł. W stosunku do danych z końca grudnia 2017, nieterminowe płatności Polaków odnotowane w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor oraz w bazie Biura Informacji Kredytowej powiększyły się o 1,24 mld zł. W ciągu kwartału o 0,97 mld wzrosły zobowiązania pozakredytowe do 36,35 mld zł i o 0,27 mld zł zaległości kredytowe – do 29,38 mld zł.

Choć wartościowo widoczny jest większy przyrost długów pozakredytowych, to patrząc na udział liczby dłużników, zdecydowanie więcej przybyło ich w bazie BIK. Liczba niesolidnych dłużników pozakredytowych w rejestrze BIG InfoMonitor w I kwartale tego roku wzrosła o 15 743 do 2 051 300 osób, natomiast dłużników niespłacających na czas rat kredytów widocznych w BIK przybyło o 242 417 do 1 193 757 osób. W sumie Polaków posiadających zaległe zobowiązania było na koniec marca 2018 r., w obu bazach 2 691 458. Liczba ta jest mniejsza niż łączna suma dłużników BIG InfoMonitor oraz BIK, ponieważ 553 599 osób (20,6 proc.) ma jednocześnie źle obsługiwane długi kredytowe i pozakredytowe.

Ujęcie geograficzne średniego zadłużenia

Średnia wartość zadłużenia przypadająca na jednego niesolidnego dłużnika w kraju wynosi 24 423 zł. Jeszcze kwartał temu, tj. na koniec grudnia było to 25 643 zł, czyli zmniejszyła się o 1 220 zł. Średnie zaległości różnią się w zależności od regionu. W trzech województwach przekraczają średnią dla kraju: w mazowieckim, gdzie jest to już 31,5 tys. zł na dłużnika, w małopolskim – po 26,8 tys. zł oraz w pomorskim – 25,5 tys. zł. Najmniejsze zaległości mają mieszkańcy woj. warmińskomazurskiego, świętokrzyskiego oraz lubuskiego. Z kolei patrząc już na liczbę osób z zaległymi zobowiązaniami na 1000 dorosłych mieszkańców, w czołówce znajdują się woj. lubuskie i zachodniopomorskie – gdzie jest już po 112 niesolidnych dłużników. Najlepiej prezentują się natomiast woj. podkarpackie, małopolskie i podlaskie.

Przeciętna zaległość w różnych grupach wiekowych

Przeciętna zaległość zmniejszyła się prawie we wszystkich grupach wiekowych z wyjątkiem osób w wieku 18-24 lat, tu bowiem wzrosła o 54 zł w porównaniu z danymi na koniec IV kwartału 2017 r. Największy spadek średniej zaległości odnotowano wśród osób między 35 a 44 rokiem życia – o 1 545 zł oraz w wieku 45–54 lata – o 1 304 zł. Największa średnia zaległość przypada na osoby w wieku 45-54 lata i wynosi 33 494 zł.

Do najwyższej średniej zaległości Polaków, z oczywistych względów, przyczyniają się kredyty mieszkaniowe, przeciętnie jedna osoba, która opóźnia spłatę kredytu na zakup nieruchomości, ma do spłaty 140 115 zł. Wraz z ujęciem w statystykach osób, które opóźniają spłatę zobowiązań o 30 dni, a nie 60 jak wcześniej, znacząco spadła kwota zaległości niesolidnych kredytobiorców i to bez względu na rodzaj kredytu. W największym stopniu obniżyła się przeciętna zaległość spłacających kredyty mieszkaniowe z 241,56 tys. zł do 140 tys. zł. Spadki widoczne są również w przypadku pozostałych zobowiązań kredytowych: kredytów konsumpcyjnych – z 23 517 zł do 19 459 zł oraz w karcie kredytowej – z 5 603 zł do 5 093 zł.

– 30-dniowe opóźniania spłaty rat kredytów są bardzo niestabilne, w różnych okresach potrafią dotyczyć mniejszej lub większej liczby zobowiązań, nie ma tu też reguły co do ich wysokości. Tego typu opóźnienia często wynikają z zapomnienia lub jednorazowego zdarzenia losowego i zazwyczaj co drugi kredytobiorca po chwili znów terminowo obsługuje kredyt – zwraca uwagę prof. Waldemar Rogowski, główny analityk BIK.

Z kolei w odniesieniu do zaległości pozakredytowych, we wszystkich tytułach odnotowano wzrosty. Wciąż najwyższą wartość średniego zadłużenia mają zobowiązania alimentacyjne – 36 964 zł na osobę. Na drugiej pozycji znajduje się średnia zaległość wierzytelności windykowanych, która wynosi obecnie 11 438 zł.

Zaległe płatności kredytowe zazwyczaj są o wiele wyższe od zaległości pozakredytowych. Wyjątek od tej reguły widać jedynie wśród osób po 65 roku życia, gdzie wartości te są porównywalne i wynoszą w obu przypadkach po ponad 16 tys. zł.

Najbardziej zauważalne różnice występują w przedziale wiekowym 45-54 lat. Osoby w tym wieku mają średnie zaległości pozakredytowe warte 24 394 zł, a kredytowe 36 506 zł.

Rekordziści Polski

Długi 10 najbardziej zadłużonych osób w kraju stanowią 5,4 proc. łącznej kwoty zaległości wszystkich Polaków. To już w sumie ponad 355 mln zł, z których ponad 66,9 mln zł należy do 61-letniego mieszkańca województwa lubelskiego, otwiera on niechlubną listę dłużników – rekordzistów. Średnia wieku najbardziej zadłużonych osób w Polsce wynosi niemal 60 lat. Są to głównie mężczyźni. Wśród 10 rekordzistów znalazły się tylko dwie kobiety, na 6. i 8. pozycji, z długami na 25,7 oraz 24,7 mln zł. Najwięcej rekordzistów zamieszkuje Mazowsze. Z kolei już wśród 16 wojewódzkich rekordzistów nie ma żadnej kobiety.

Rekordziści w województwach

Z kolei już wśród 16 wojewódzkich rekordzistów nie ma żadnej kobiety. Najstarszy dłużnik-rekordzista pochodzi z Małopolski i ma 69 lat, a do oddania ponad 21,3 mln zł. Listę otwierają dłużnicy z województw: lubelskiego (66,9 mln zł), podkarpackiego (46,3 mln zł) i mazowieckiego (45,7 mln zł).

W porównaniu z poprzednim kwartałem, zaobserwowano wzrost liczby dłużników we wszystkich województwach, najbardziej na Mazowszu (o 8,9 proc.), Małopolsce (8,4 proc.) i Podlasiu (8,2 proc). Natomiast kwoty zaległości najbardziej zwiększyły się na Dolnym i Górnym Śląsku oraz na Podkarpaciu – po ok. 5 proc. Sytuacja jest jednak zróżnicowana, na Pomorzu Zachodnim suma przeterminowanych zobowiązań spadła aż o 6,9 proc., czyli o ok. 280 mln zł, na Mazowszu – o 2,3 proc. (250 mln zł). Mimo to Mazowsze nadal dominuje pod względem kwoty zaległości niesolidnych konsumentów. Najmniej długów i dłużników mają woj.: podlaskie, opolskie i świętokrzyskie.

Informacje przedstawione w publikacji pochodzą z Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor oraz Biura Informacji Kredytowej. Dotyczą wyłącznie zaległości osób fizycznych na minimum 200 zł, przeterminowanych o co najmniej 30 dni, wcześniejsze publikacje dotyczyły opóźnień 60 dniowych. Zmiana metodologii jest wynikiem nowych regulacji prawnych pozwalających wpisać dłużnika do BIG po 30 dniach opóźnienia od wyznaczonego terminu płatności. W aktualnym Newsletterze InfoDług materiał i wyliczenia oparte są o dane z końca marca 2018 r.