Ustawa kominowa. Nowe zasady wynagradzania w prawie 4 tysiącach spółek

Przeczytaj także: Nowelizacja ustawy kominowej a wynagrodzenia menedżerów

Zmienione przepisy ustawy o zasadach wynagradzania osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (tzw. ustawy kominowej) będą obowiązywać wszystkie spółki handlowe z udziałem Skarbu Państwa, a nie tylko te z większościowym udziałem – jak miało to miejsce do tej pory. Nowe regulacje będą dotyczyły wszystkich spółek, które nie były przedsiębiorstwami państwowymi lub miały udział skarbu państwa mniejszy niż 50 proc. Szacuje się, że nowymi przepisami może być objętych ponad 3900 podmiotów.

Więcej nowych obowiązków

– Nowelizacja ustawy oznacza konieczność przeprowadzenia analizy systemu wynagrodzeń, przygotowania nowych zasad wynagradzania, oraz sporządzenia projektów nowych umów – mówi dr Karol Raźniewski, dyrektor w Zespole People Advisory Services EY.

Na walne zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników takich spółek został nałożony obowiązek podjęcia uchwały określającej zasady wynagradzania członków zarządu oraz rad nadzorczych zgodnie z przyjętą ustawą. O ile w podmiotach, w których podmioty publiczne są jedynymi wspólnikami, kwestia ta nie powinna budzić większych kontrowersji, to już w spółkach niekontrolowanych w pełni przez sektor publiczny, podjęcie takiej uchwały może potencjalnie okazać się problematyczne.

– Liczba obowiązków, jakie nakłada nowelizacja ustawy, jest duża. Przed spółkami trudne zadanie, żeby prawidłowo przygotować się do zmienionych przepisów. Uchwała walnego zgromadzenia lub zgromadzenia wspólników stanowić będzie podstawę do dalszych zmian w systemach wynagradzania, jakie powinny być przeprowadzone przez zarządy i rady nadzorcze. W projektowanie systemów wynagrodzeń zaangażowane będą zatem wszystkie organy spółki. Do takiej pracy należy przygotować się już teraz – mówi Michał Balicki, prawnik z Kancelarii EY Law.

Nowe zasady wynagradzania

Wynagrodzenie członków zarządu powinno się składać z części stałej – miesięcznej – oraz zmiennej w formie świadczenia uzupełniającego za rok obrotowy spółki. W przypadku członka rady nadzorczej będzie to jedynie część stała.

Wysokość wynagrodzenia stałego w przypadku obu grup będzie uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa. Będzie ona ustalana na podstawie wielkości przedsiębiorstwa w oparciu o przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej lub przepisów unijnych na potrzeby, np. pomocy publicznej. Pod uwagę będzie więc brane: średnioroczne zatrudnienie lub roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych.

W wyjątkowych sytuacjach wynagrodzenie będzie można ustalić w innej wysokości, jednak taka uchwała będzie musiała zawierać uzasadnienie oraz zostać opublikowana w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP).

Zmienna część wynagrodzenia dotycząca tylko członków zarządu będzie uzależniona od poziomu realizacji celów zarządczych. W spółkach publicznych nie będzie ona mogła przekroczyć 50% rocznego wynagrodzenia stałego członka zarządu. W przypadku największych przedsiębiorstw maksymalny limit wyniesie 100% stałego rocznego wynagrodzenia. W ustawie zawarto przykładowy katalog celów zarządczych, które są przede wszystkim związane z wynikami ekonomicznymi przedsiębiorstwa.

– Jednym z takich celów może być maksymalizacja parametrów finansowych związanych z zyskownością przedsiębiorstwa, poziomem sprzedaży, jego rentownością, czy płynnością. Ustawa wskazuje także przykłady celów innych, niż finansowe. Do takich zaliczyć można realizację strategii, planów restrukturyzacyjnych, przeprowadzenie znaczących inwestycji czy osiągnięcie wzrostu zaangażowania pracowników. Rozwiązania tego typu zbliżać mają sytuację menedżerów ze spółek z udziałem skarbu państwa do tych z sektora prywatnego – wyjaśnia dr Karol Raźniewski.

Przedsiębiorstwa dominujące w rozumieniu przepisów antykonkurencyjnych powinny posiadać takie cele ustalone na poziomie całej grupy. Wagi, kryteria realizacji oraz same cele zarządcze powinny zostać określone w uchwale walnego zgromadzenia bądź zgromadzenia wspólników.

Koniec z umowami o pracę

Ustawa wprowadza zasadę, że z członkami zarządów będą zawierane wyłącznie umowy o świadczenie usług bez względu na to, czy te usługi będą świadczone w ramach prowadzonej przez członka zarządu działalności gospodarczej. Uprzednio obowiązujące przepisy nie określały formy prawnej takiej umowy, mogła to być również, np. umowa o pracę. Dodatkowo ustawa określa niektóre szczegółowe warunki takich umów, w tym obowiązek osobistego sprawowania funkcji członka zarządu oraz ograniczenie maksymalnego terminu wypowiedzenia do 3 miesięcy, jak również, np. szczegółowe warunki zakazu konkurencji.