NBP: finanse gospodarstw domowych w III kw. 2014

Przeczytaj także: Finanse gospodarstw domowych w I kw. 2015

Główne wnioski z badania

W III kw. 2014 r. tempo wzrostu realnych dochodów do dyspozycji brutto sektora gospodarstw domowych (GD) obniżyło się do 3,2% r/r, wciąż kształtując się na umiarkowanie wysokim poziomie. Dodatnio na wzrost realnych dochodów do dyspozycji brutto GD wpłynął wzrost dochodów z pracy oraz utrzymujące się względnie wysokie dynamiki nadwyżki operacyjnej brutto i świadczeń na ubezpieczenia społeczne.

Spożycie prywatne w III kw. 2014 r. wzrosło względem analogicznego kwartału 2013 r. o 2,4%. Zarówno polepszające się nastroje konsumenckie, jak i umiarkowanie optymistyczne dane z gospodarki realnej za IV kw. ub.r., mogą wskazywać na utrzymanie się względnie wysokiego tempa wzrostu popytu konsumpcyjnego w następnym kwartale.

Stopa oszczędzania w III kw. 2014 r. po korekcie sezonowej wyniosła 1,3% wobec 1,8% w poprzednim kwartale i znajduje się w trendzie spadkowym. W ostatnich kwartałach stopa oszczędności dobrowolnych oscyluje wokół zera, a większość oszczędności generowanych z bieżących dochodów
stanowią transakcje związane z systemem emerytalnym. Z kolei stopa inwestowania GD znajduje się w powolnej tendencji wzrostowej, a coraz większa różnica poziomów stóp oszczędzania i inwestowania oddziałuje negatywnie na wielkość zadłużenia netto sektora GD wobec innych sektorów gospodarki.

W końcu III kw. 2014 r. stan aktywów finansowych gospodarstw domowych (wg nowej metodologii zgodnej z ESA 2010) wyniósł 1 645,4 mld zł i wzrósł o 2,8% względem poprzedniego kwartału. Nowe aktywa w największym stopniu lokowane były w postaci udziałów kapitałowych, bądź jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, ale również gromadzone w formie depozytów bankowych oraz gotówki. W dłuższej perspektywie, w strukturze aktywów rośnie znaczenie zarówno bezpiecznych depozytów, jak i bardziej ryzykownych akcji i udziałów kapitałowych. W III kw. 2014 r. gospodarstwa domowe przyspieszyły również zaciąganie nowych zobowiązań finansowych, prawie wyłącznie kredytów długoterminowych, choć wzrosły również kredyty krótkoterminowe.

Zobowiązania finansowe na koniec III kw. 2014 r. osiągnęły stan 624,3 mld zł, przekraczając o 2,3% ich stan sprzed kwartału i o 5,6% zadłużenie sprzed roku.

Dane monetarne wskazują, że w IV kw. 2014 r. nastąpiło przyspieszenie procesów gromadzenia oszczędności finansowych. Gospodarstwa domowe przeznaczyły na swoje aktywa finansowe więcej środków, koncentrując się na depozytach bankowych, w których ulokowały ponad połowę wartości nowych oszczędności. Wzrosły również aktywa GD związane z funduszami inwestycyjnymi, a także kapitałowymi funduszami ubezpieczeniowymi. Dane monetarne wskazują na dalsze wzrosty zadłużenia GD, głównie w formie kredytów mieszkaniowych, ale również na nominalny spadek nowo zaciągniętych zobowiązań GD z tytułu kredytów konsumpcyjnych.


Aleksandra Kolasa, Grażyna Mierzejewska, Filip Premik