Płatności kartą: jak kontrolować wydatki?

Przeczytaj także: Odrzucona płatność kartą - co dalej?

Czasem orientujemy się, że saldo konta jest dużo mniejsze, niż przypuszczaliśmy, a do następnej wypłaty pozostało stanowczo za dużo czasu. Czy przyczyną takiego stanu rzeczy jest częste używanie karty płatniczej? Naukowcy z Uniwersytetu w Kolorado przeprowadzili badania, z których wynika, że płacąc kartą, zwracamy mniejszą uwagę na cenę.

Tylko jeden na trzech badanych był w stanie podać dokładną kwotę zakupów dokonanych przed momentem. Ostatnie badanie NBP Zwyczaje finansowe Polaków dowiodło, że kartą dokonujemy znacznie wyższych transakcji niż gotówką: średnia wartość płatności kartą debetową to 89 złotych, kredytową – 132 zł, zaś płacąc pieniędzmi wyjętymi bezpośrednio z portfela wydajemy przeciętnie 38 złotych.

Aby nie wpaść w pułapkę nadmiernych wydatków, warto poznać np. mechanizmy księgowania transakcji kartowych. – W zależności od banku i operatora, proces ten może trwać nawet kilka dni, wtedy pieniądze nie znikają z naszego konta od razu po dokonaniu płatności. Podobnie dzieje się w przypadku transakcji zbliżeniowych, ponieważ technologia bezstykowa wymaga każdorazowego połączenia z bankiem, aby zaakceptować transakcję – mówi Jacek Czmoch z Payleven, operatora płatności mobilnych. – Aby uniemożliwić powstanie debetu, banki zazwyczaj „blokują” pieniądze wydane podczas zakupów, stąd na koncie widać często różnicę pomiędzy saldem konta a dostępnymi środkami.

Dlaczego więcej płacimy kartą? 5 przyczyn

Wygoda. Duża dostępność kart płatniczych systematycznie odzwyczaja konsumentów od noszenia przy sobie gotówki. W wielu miejscach można zapłacić kartą już od niewielkiej kwoty: w sklepie spożywczym, także w mniej typowych miejscach: u lekarza, fryzjera czy w taksówce. Z tego względu coraz rzadziej nosimy w portfelu pieniądze, zamieniając je na szybkie i bezpieczne transakcje kartowe.

Kartą płacimy za duże zakupy. Dlaczego średnia kwota transakcji kartowej jest kilkukrotnie wyższa od gotówkowej? Robiąc zakupy w hipermarkecie lub kupując drogie przedmioty, np. sprzęt RTV, zazwyczaj płacimy kartą. Nie musimy pamiętać o podjęciu z bankomatu stosownej kwoty, lecz korzystamy z karty, dzięki której pieniądze zawsze mamy przy sobie.

Nie widzimy wydawanych pieniędzy. Dokonując płatności bezgotówkowej, podajemy sprzedawcy kartę i zatwierdzamy transakcję. W myśl przysłowia „czego oko nie widzi, tego sercu nie żal”, transakcje kartowe mogą nie być postrzegane jako realny wydatek.

– Łatwość wydawania pieniędzy przy płaceniu kartą może wynikać z faktu, że nie pozbywamy się ich namacalnie. Wyjmując gotówkę z portfela mamy świadomość jej nieodwracalnej utraty, zaś podając sprzedawcy kartę, pieniądze są pobierane bezpośrednio z naszego konta, niejako "wirtualnie". Kartą płaci się także przyjemniej: oddajemy ją tylko na chwilę, po czym otrzymujemy z powrotem zarówno nasz plastikowy pieniądz jak i zakupy, które podświadomie traktujemy jako nagrodę. Tym samym nie mamy poczucia straty, które może się pojawić przy zostawieniu pieniędzy w kasie sklepu – mówi Monika Łuczak, psycholog z Centrum Psychologiczno-Psychoterapeutycznego MIND w Poznaniu.