Banki zapłacą specjalny nowy podatek?

Przeczytaj także: ZBP: podatek bankowy zahamuje rozwój gospodarczy

Podczas poprzedniej fali kryzysu w USA czy Europie Zachodniej po upadłościach dużych banków dochodziło do paraliżu obrotu międzybankowego. Sytuację musiały ratować rządy, uruchamiając finansowane ze środków publicznych programy pomocowe i pompując w niestabilny sektor bankowy gigantyczne sumy (miliardy dolarów czy euro). Ciężar ratowania zagrożonych instytucji finansowych przejęli więc podatnicy, co było oceniane jako sytuacja z gruntu niesprawiedliwa, bowiem to częstokroć same banki nieprawidłowo zarządzały ryzykiem, przyczyniając się do powstania kryzysu finansowego.

Sytuacji takiej chce uniknąć polski resort finansów, postulując utworzenie systemu w którym to same banki miałyby utworzyć specjalny fundusz uruchamiany właśnie w przypadku większych perturbacji i mający być gwarantem stabilności systemu bankowego. Opracowany projekt nowelizacji ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym przewiduje utworzenie w tym ostatnim specjalnego funduszu stabilizacyjnego, mającego służyć do finansowania ewentualnych działań stabilizujących sektor bankowy. Nowelizacja wprowadza zasadę partycypacji środków prywatnych (pochodzących z banków) w przypadku ponoszenia nakładów na uzdrowienie instytucji finansowych.

Fundusz "ostrożnościowy" byłby zasilany częścią wpływów z opłaty rocznej pobieranej przez BFG od banków i miałby być wykorzystywany do udzielania przez BFG (na wniosek ministra finansów) gwarancji podwyższenia funduszy własnych banku. Minister finansów, występując z takim wnioskiem, będzie brał pod uwagę konieczność zapewnienia stabilności krajowego systemu finansowego oraz zasadność wykorzystania budżetowych i pozabudżetowych źródeł finansowania w procesie udzielania gwarancji. Wysokość opłaty ostrożnościowej na rzecz funduszu stabilizacyjnego w projekcie ustawy ma charakter maksymalnego dopuszczalnego limitu, wynoszącego 0,2% dotychczasowej podstawy opłaty rocznej. Podstawę naliczenia opłaty rocznej stanowi kwota opowiadająca 12,5-krotności sumy wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz wymogów kapitałowych z tytułu przekroczenia limitów i naruszenia innych norm określonych w ustawie - Prawo bankowe, obliczona przez bank według zasad określonych na podstawie przepisów tej ustawy.

Utworzenie funduszu stabilizacyjnego w intencji resortu finansów powinno zwiększyć zaufanie przedsiębiorstw (małych i średnich) oraz gospodarstw domowych do banków w przypadku ewentualnych problemów. W przyszłości środki z funduszu mogłyby zostać wykorzystane również do restrukturyzacji banków i ich uporządkowanej likwidacji.

Wprowadzeniu takiej regulacji sprzeciwiają się jednak organizacje zrzeszające przedsiębiorstwa oraz banki. Zdaniem PKPP Lewiatan wprowadzenie nowego obciążenia dla banków byłoby bezcelowe. Związek Banków Polskich negatywnie ustosunkował się do kwestii pozostawienia opłaty ostrożnościowej na poziomie 0,2%, może to bowiem jego zdaniem spowodować znaczące zwiększenie obciążeń banków na rzecz BFG w najbliższych latach.

Nowe przepisy mają obowiązywać po 30 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Nowelizacją zajął się już rząd.