Rozrachunki międzybankowe: migracja do TARGET2-NBP

Przeczytaj także: Płatności elektroniczne a szara strefa 2010

Dla polskiego rynku bankowości wejście Polski do Unii Europejskiej (dalej „UE”) wiązało się z możliwością uczestniczenia w systemie TARGET. System ten to transeuropejski zautomatyzowany błyskawiczny system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym opracowany przez Europejski Instytut Monetarny dla przeprowadzania rozrachunków z bankami krajów UE w ramach waluty euro. Biorąc pod uwagę znaczenie waluty euro na dzisiejszych rynkach bankowych i finansowych, możliwość uczestniczenia w tym systemie stanowiła niezwykłą szansę na połączenie polskiej bankowości z bankowością europejską.

Warto wskazać, że instytucją, która w Polsce zapewnia sprawne działanie systemu płatniczego, umożliwiającego szybki i bezpieczny przepływ pieniędzy zarówno pomiędzy bankami, jak również ich klientami, jest Narodowy Bank Polski (dalej „NBP”). W ramach swojej działalności, NBP prowadzi obecnie systemy płatności o nazwie SORBNET (od 1996 r.) oraz TARGET2-NBP (od 2008 r.), obsługujące rachunki bieżące banków odpowiednio w złotych i euro.

W związku z koniecznością utworzenia systemu do przeprowadzania rozrachunków międzybankowych w euro, w dniu 7 marca 2005 r. w NBP uruchomiono nowy system płatności wysokokwotowych w euro SORBNET-EURO. Był to system rozrachunku brutto w czasie rzeczywistym stworzony do obsługi rachunków w euro banków (i innych podmiotów) prowadzonych w centrali NBP. Za pomocą SORBNET-EURO możliwe było dokonywanie szybkich, bezpiecznych i tanich rozliczeń krajowych i transgranicznych płatności w euro. Wkrótce po uruchomieniu, system SORBNET-EURO został pomyślnie połączony z paneuropejskim systemem rozliczeń TARGET. Zwiększenie liczby państw członkowskich UE w perspektywie czasu oznaczało rozszerzenie również obszaru euro. Dlatego też w niedługim czasie rozpoczęto prace nad kolejną generacją systemu TARGET, czyli TARGET2.
Unowocześnienie systemu miało na celu umocnienie Europy, jako centrum finansowego. System TARGET2 został uruchomiony w listopadzie 2007 roku. Warto przy tym zaznaczyć, że system TARGET2 umożliwia szybsze i bardziej bezpieczne rozliczenia między bankami z różnych krajów, tym samym wzmacnia płynność europejskiego systemu finansowego. Pozwala bankom redukować koszty rozliczeń i stwarza im możliwość scentralizowanego zarządzania płatnościami. Te korzyści dla banków sprzyjają zarazem ich klientom.

NBP rozpoczął migrację z systemu TARGET do systemu TARGET2 w dniu 19 maja 2008 r. poprzez uruchomienie systemu TARGET2-NBP. Zgodnie z Zarządzeniem Prezesa NBP pośrednictwo NBP w rozliczeniach w euro w systemie TARGET2, a tym samym funkcjonowanie systemu SORBNET-EURO w NBP, formalnie możliwe było maksymalnie do maja 2012 r. W praktyce zastosowanie się do wymogów zostało zakończone z dniem 21 listopada 2011 r. (czyli w dniu ostatniej tury migracji krajowych uczestników z systemu SORBNET-EURO do systemu TARGET2-NBP). Od tego momentu rachunki w euro banków (i innych uczestników) prowadzone są przez NBP w systemie TARGET2-NBP. Z dniem 31 grudnia 2011 r. system SORBNET-EURO został ostatecznie zamknięty.

Podsumowując, dnia 19 maja 2012 r. formalnie stracą moc obowiązującą przepisy Zarządzenia Prezesa NBP dotyczące systemu SORBNET-EURO. Oficjalnie system ten został zamknięty z dniem 31 grudnia 2011 r., a polskie banki przeprowadzające rozrachunki z bankami krajów UE uzyskały bezpośredni dostęp do systemu TARGET2 za pomocą polskiego systemu TARGET2-NBP.