Finansowanie MSP: banki nieprzychylne

Przeczytaj także: Poręczenia i gwarancje wciąż niewielką pomocą

Dla banków małe firmy są również klientem niewygodnym z powodu ich kilku innych cech charakterystycznych. Najczęściej nie dysponują one żadnym majątkiem, który mógłby stanowić zabezpieczenie kredytu (zwykle jedynym środkiem trwałym jest samochód osobowy właściciela firmy). Ich przychody często są niestabilne, mogą podlegać sporym wahaniom, co powoduje kłopoty z regulowaniem płatności, na przykład rat kredytu. W przypadku wielu z nich, ich działalność jest dla banku „nieobserwowalna”, albo nie mają rachunku, albo przez ten rachunek przeprowadzają jedynie niewielką część transakcji. Trudno więc wobec nich stosować jakiekolwiek metody oceny zdolności kredytowej. Te wszystkie cechy ujawniają się jeszcze silniej w czasie kryzysu, z jakim mamy do czynienia. Nakładają się na nie także kłopoty banków w związku z sytuacją na rynkach finansowych.

W takiej sytuacji szczególnego znaczenia nabierają działania państwa i działających w jego imieniu instytucji, oraz regulacje mające na celu ułatwienie przedsiębiorcom uzyskiwania finansowania, a jednocześnie zmniejszenia ryzyka banków w jego obsłudze. Takimi instrumentami są przede wszystkim różnego rodzaju poręczenia i gwarancje. To sposób na wyjście ze swoistego klinczu. Z jednej strony mamy bowiem obawy banków przed kredytowaniem małych firm, z drugiej zaś brak pieniędzy na rozwój firm. Wyniki obserwacji wskazują, że inwestycje dokonywane przez przedsiębiorców zwiększają wskaźnik przeżycia ich firm z dwóch trzecich do trzech czwartych, a nawet więcej, do 85 proc.

Paradoks polega też na tym, że w okresie dobrej koniunktury firmy są w stanie finansować swoją działalność i rozwój w większym stopniu ze środków własnych, a zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne zwiększa się w czasach gorszej koniunktury. Rośnie więc rola działań rządu, jego wyspecjalizowanych agencji, funduszy pomocowych, adresowanych do małych i średnich firm oraz funduszy poręczeniowych. W przyjętym przez rząd programie antykryzysowym pod koniec ubiegłego roku znalazło się wiele rozwiązań z tego zakresu, w tym zwiększenie limitu gwarancji i poręczeń udzielanych przez Skarb Państwa do 40 mld zł.