Finansowanie inwestycji: jak wybrać model?

Przeczytaj także: Fundusze VC a dezinwestycja

Poniżej zostanie przedstawiony model finansowania z dominacją bankowego kredytu konsorcjalnego. Inne modele finansowania znajdziesz omówione w książce Anety Michalak „Finansowanie inwestycji w teorii i praktyce” (Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008).

Model finansowania z dominacją bankowego kredytu konsorcjalnego

Model finansowania oparty na dominacji bankowego kredytu konsorcjalnego może być stosowany zarówno w przypadku inwestycji prywatnych, publicznych, jak i publiczno-prywatnych. Kapitałem uzupełniającym w tym modelu jest najczęściej kapitał własny, ze względu na to, że banki udzielające kredytu zwykle wymagają przedstawienia wkładu własnego. Szczególną wagę posiada kapitał własny jako uzupełnienie kapitału dominującego w modelu finansowania inwestycji prywatnych i publiczno-prywatnych. W modelu finansowania inwestycji publicznych nie ma on aż tak dużego znaczenia, ze względu na większą wiarygodność instytucji publicznych, które są postrzegane jako bardziej stabilne niż pozostałe podmioty i niezagrożone upadłością. W przypadku prywatnej i publiczno-prywatnej formy własności inwestycji nie ma możliwości włączenia kapitału dominującego w pierwszej fazie inwestycyjnej, pojawia się on zwykle dopiero w fazie drugiej, na etapie budowy obiektów inwestycyjnych. Stąd na tym odcinku procesu inwestycyjnego rośnie rola kapitału własnego.

Kapitał własny, jako uzupełniające źródło finansowania, pojawia się także w pozostałych fazach procesu inwestycyjnego, ale jego rola w fazie inwestycyjnej prywatnych i publiczno-prywatnych inwestycji jest nie do przecenienia. Kapitałodawcy nie przywiązują aż tak dużej wagi do wkładu własnego inwestorów publicznych. W tych przypadkach kapitał własny stosuje się w takim samym stopniu jak inne źródła uzupełniające.

Mimo ważnej roli jaką pełni kapitał własny w modelu opartym na dominacji kredytu bankowego, możemy mieć tu do czynienia z innymi formami kapitału uzupełniającego, np. dodatkowym kredytem, pożyczką, emisją krótkoterminowych papierów dłużnych, leasingiem lub innymi zobowiązaniami. Mają one najczęściej charakter krótkoterminowy, a ich znaczenie w procesie inwestycyjnym może być szczególnie istotne na etapach, które nie są finansowane kapitałem strategicznym.

Finansowanie inwestycji z kredytu konsorcjalnego wiąże się z podejmowaniem ryzyka zarówno przez kapitałodawców, jak i kapitałobiorców. Poza tradycyjnymi rodzajami ryzyka finansowania dotyczącymi wszystkich źródeł finansowania, z działalnością konsorcjum wiąże się dodatkowe ryzyko o charakterze prawnym i gospodarczym, powstające w wyniku kooperacji wielu banków.

Ryzyko organizacyjno-gospodarcze pojawia się już w momencie tworzenia konsorcjum. Bank organizujący konsorcjum musi starannie dobierać pozostałych uczestników, mając na uwadze ograniczenie ryzyka niedotrzymania warunków umów podpisywanych w ramach konsorcjum. Skala tego ryzyka zależy od sprawności organizacyjnej i potencjału gospodarczego przyszłych konsorcjantów. Ryzyko organizacyjno-gospodarcze pojawia się również z tego tytułu, że powierza się jednemu lub kilku konsorcjantom prowadzenie spraw i reprezentowanie konsorcjum na zewnątrz.

Z każdym konsorcjum wiąże się ryzyko koordynacyjne, czyli ryzyko nienależytego skoordynowania działań konsorcjantów, oraz ryzyko osobowe, związane z konkretną osobą stojącą na czele konsorcjum. Pojawia się także ryzyko likwidacji lub upadłości banku wchodzącego w skład konsorcjum. Biorąc pod uwagę stan systemu bankowego oraz staranność badań przeprowadzanych nad stanem prawno-majątkowym potencjalnych uczestników konsorcjum, poziom tego ryzyka jest względnie niski. Opisane tu ryzyko organizacyjno-gospodarcze jest na tyle istotne, że może w decydujący sposób wpłynąć na sprawność funkcjonowania konsorcjum i dotyczy wszystkich konsorcjantów.