Wiedzy o finansach należy uczyć w szkole. Chce tego 90% Polaków

Przeczytaj także: Finanse bez tajemnic. Najwięcej wiedzą rodzice i rozwodnicy

Jak czytamy w komunikacie z badania, przekonanie o dobrym poziomie swojej wiedzy o finansach wyraża zaledwie 12% badanych Polaków. Z kolei do posiadania największych braków w tym zakresie przyznają się najczęściej osoby pomiędzy 18. a 24. rokiem życia (83%) oraz respondenci zamieszkujący tereny wiejskie (71%).

W świetle powyższego nie jest zaskoczeniem, że Polacy w tak dużym stopniu optują za wprowadzeniem do programu szkolnego obowiązkowych zajęć z zakresu wiedzy finansowej. 31% respondentów uważa, że taką naukę warto byłoby pobierać na etapie szkoły średniej, 24% mówi o szkole podstawowej, a 12% uważa, że podstawową wiedzę o finansach należy przekazywać już przedszkolakom. Potrzeby wprowadzania takich zajęć zupełnie nie dostrzega jedynie 8% ankietowanych.

Z badania wynika również, że informacje na temat finansów i ekonomii Polacy najchętniej czerpią z banków i innych instytucji finansowych (65%) oraz internetu (59%). Wśród ankietowanych znacząco w tym zakresie spadła popularność mediów (z 68% do 37%). Jednocześnie jednak, zdaniem badanych, to właśnie media powinny wykazywać największą aktywność w zakresie edukacji finansowej (71%). W drugiej kolejności ankietowani wskazali na rolę szkoły i nauczycieli (66%). Co czwarty z Polaków widziałby w aktywniejszej roli instytucje państwowe, a co dziesiąty jest zwolennikiem korzystania przede wszystkim z własnych doświadczeń życiowych w tym obszarze.

Wśród różnych aspektów wiedzy finansowej, najwięcej problemów niezmiennie stwarza temat cyberbezpieczeństwa (54%). W dalszej kolejności wskazano na deficyt znajomości obszarów finansów publicznych (41%) oraz przedsiębiorczości (34%). Jednocześnie, w stosunku do 2019 r., dane wskazują na znaczącą poprawę wiedzy z zakresu oszczędzania (spadek wskazań negatywnych z 34% do 5%) oraz kredytów i pożyczek (z 44% do 12%).

- Wśród wyników badań WIB i Fundacji GPW należy zwrócić uwagę, że 65% Polaków jako główne źródło wiedzy o finansach po raz pierwszy wskazało banki i inne instytucje finansowe. Odbieramy to jako przejaw rosnącego zaufania do pośredników i doradców, ale również traktujemy jako dużą odpowiedzialność, która codziennie spoczywa na barkach ponad 150 tys. pracowników sektora bankowego. W kontekście tegorocznych wyników badań, coraz istotniejszą rolę mogą odegrać także kampanie edukacyjne, zarówno te o charakterze międzybankowym, jak i prowadzone bezpośrednio przez banki. Jednocześnie warto podkreślić, że popularność bankowości elektronicznej i usług cyfrowych w zestawieniu z niedoborem wiedzy w zakresie cyberbezpieczeństwa zadeklarowany przez 54% ankietowanych stanowi bardzo ważny sygnał, którego nie można zlekceważyć - mówi Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich.

Problemy z wiedzą na temat cyberbezpieczeństwa potwierdzają sami bankowcy. W lutowym badaniu „Monitor Bankowy” przeprowadzonym na zlecenie ZBP, 47% z nich oceniło, że klienci mają jedynie podstawową wiedzę w tym zakresie lub w ogóle nie zapoznają się z komunikatami przekazywanymi przez banki. Jednocześnie, jako najtrudniejsze zagadnienie do przyswojenia dla klientów, 54% badanych pracowników sektora bankowego wskazało inwestowanie.

Ocena ekspertów pokrywa się z podobną opinią respondentów – jak wynika z badania WIB i Fundacji GPW, znacząco wzrósł odsetek osób deklarujących brak jakiejkolwiek wiedzy o zasadach funkcjonowania giełdy – z 18% do 27%. Niedostateczna wiedza jest zresztą również dla 57% Polaków kluczową barierą w inwestowaniu na GPW. Jednocześnie jednak, do 32% spadł odsetek osób wskazujących jako główne powody obawy związane z ryzykiem lub poniesieniem strat.

Ogólna samoocena poziomu wiedzy Polaków na temat rynku giełdowego nie rzutuje wprost na znajomość instrumentów inwestycyjnych. Wśród tych najczęściej rozpoznawanych ankietowani wskazali na akcje (78%) i obligacje (51%).

Zdecydowana większość badanych (83%) zna co najmniej jeden ze sposobów oszczędzenia długookresowego. Wśród wskazań dominują Pracownicze Plany Kapitałowe (74%) oraz Indywidualne Konta Emerytalne (67%). Jak wskazują autorzy badania, znajomość sposobów długookresowego oszczędzania i praktyka w tym zakresie różnią się. Z co najmniej jednego z wymienionych korzysta 61% badanych – najwięcej z IKE (34%), a co piąty z PPK.

– Wyniki badania jasno pokazują, że zmiany w systemie emerytalnym w ostatnich latach znacząco przekładają się na rosnącą świadomość Polaków w zakresie oszczędzania i inwestowania. W 2017 roku łączna wartość aktywów gospodarstw domowych po raz pierwszy przekroczyła 1 bln zł. Wyższa zamożność obywateli powoduje, że zwracają uwagę również na bardziej zaawansowane sposoby inwestowania. Dokonując wyboru miejsca ulokowania swoich oszczędności, sięgają po profesjonalne doradztwo i wiarygodne źródła informacji, a co za tym idzie, podejmują coraz bardziej świadome decyzje – mówi Marek Dietl, Prezes GPW. - Biorąc pod uwagę to, że PPK są stosunkowo nowe dla Polaków, wysoki odsetek wskazań ich przez respondentów i poziom partycypacji mogą oznaczać, że jeszcze więcej osób przekona się do tego programu, kiedy zobaczą pierwsze jego efekty w postaci zgromadzonych oszczędności uczestników. PPK pozwala uczestniczyć w zyskach wypracowywanych przez spółki oraz korzystać ze wzrostu gospodarczego – dodaje Marek Dietl.

Jedną z podstaw praktycznej wiedzy finansowej Polaków jest umiejętność rzetelnego czytania zawieranych umów finansowych. Jak wynika z badania na zlecenie WIB i Fundacji GPW, 75% osób deklaruje, że dokładnie czyta lub przynajmniej stara się czytać wszystkie zapisy w umowach. Ponadto, w stosunku do 2019 r., wzrósł odsetek osób analizujących je w sposób bardzo dokładny i konsultujących wątpliwości (z 32% do 39%).