Finanse gospodarstw domowych w I kw. 2019

Przeczytaj także: Finanse gospodarstw domowych w IV kw. 2018

Przypomnijmy, Barometr Consumer Finance powstaje na bazie analizy czterech obszarów oddziałujących na rynek kredytów i pożyczek konsumenckich. Obszary te uwzględniają:

• wpływ czynników demograficznych na rynek,
• popyt na zakupy dóbr trwałych i skłonność do ich finansowania z kredytu,
• niepewność związaną z otoczeniem gospodarczym i własną sytuacją finansową oraz
• wykluczenie z rynku kredytowego.

Jeżeli wskazania Barometru spadają poniżej 50 punktów, oznacza to stagnację lub ujemną dynamikę, a wartości wyższe niż 50 punktów sugerują dodatnią dynamikę kredytu konsumpcyjnego w okresie najbliższych 12 miesięcy.

Obecnie notowana wartość barometru zapowiada dynamikę wzrostu na rynku kredytowym w okresie najbliższych 12 miesięcy o prawie 5%.

– To, że obserwowany od II połowy ubiegłego roku spadek barometru został obecnie przełamany i nie został pogłębiony, jest oczywiście pozytywną informacją. Ostatnie silne wahania wartości barometru, powodują jednak, że trudno jest jednoznacznie ocenić trwałość aktualnych tendencji – ocenia dr Sławomir Dudek z IRG SGH. – Pomimo obecnej poprawy, analiza wartości barometru, wygładzonego z krótkookresowych wahań, ukazuje jednak lekką tendencję spadkową barometru CF.

W świetle tendencji obserwowanych w naszym otoczeniu gospodarczym oraz oczekiwanego spowolnienia w gospodarce UE, w tym również w Polsce, można spodziewać się również spowolnienia dynamiki wzrostu na rynku Consumer Finance w średniej perspektywie. Można też oczekiwać większej zmienności wskazań barometru, co zresztą obserwowane jest już od kilku kwartałów. Jest to typowy objaw większej niepewności co do formułowania oczekiwań przez gospodarstwa domowe w momencie zbliżania się do punktu zwrotnego w cyklu koniunkturalnym.

Bieżące wskazania barometru uległy poprawie głównie za sprawą poprawy skłonności gospodarstw domowych do ponoszenia poważnych wydatków i ich finansowania ze środków pochodzących z kredytu. To dobra wiadomość dla sektora kredytowego, jednak ta składowa podlega silnym wahaniom w ostatnim okresie i przed kwartałem przyczyniła się do spadku wartości barometru. Pozytywnie na aktualny odczyt wpłynęły też oceny respondentów, dotyczące otoczenia makroekonomicznego i własnej sytuacji finansowej. Na nieznaczną poprawę opinii gospodarstw domowych mogły mieć wpływ pojawiające się w przekazach medialnych informacje o tym, że co prawda czeka nas spowolnienie, ale nie będzie ono dotkliwe i głębokie. Negatywnie na aktualne wskazanie barometru oddziałują zaś czynniki demograficzne. Z kolei składowa barometru, związana ze zjawiskiem wykluczenia z rynku kredytowego, była neutralna. To również można intepretować jako pozytywny sygnał dla kredytodawców, w tym jako potwierdzenie utrzymywania się ryzyka kredytowego na podobnym do dotychczasowego poziomie.

W bieżącym badaniu zanotowano wzrost prawdopodobieństwa ponoszenia wydatków w najbliższym roku dla wszystkich grup dóbr, tj. wydatków na dobra trwałego użytku, na zakup samochodu, wydatków mieszkaniowych i wydatków na remont. Jednak jest to odbicie po dużym spadku w poprzednim badaniu i średnioterminowe tendencje nie są jednoznaczne.

Dużo wyraźniejszą poprawę zanotowano w skłonności do korzystania z kredytu, przy czym szczególnie dotyczy to wydatków mieszkaniowych, gdzie odsetek ten wzrósł aż do 73%. W przypadku zakupu samochodów drugi kwartał z rzędu zanotowano wzrost skłonności finansowania takiego zakupu kredytem do ok. 53% tych, którzy zamierzają dokonać takiego zakupu. Zaobserwowano również wzrost w przypadku wydatków remontowych – do ok. 25% osób planujących takie wydatki, co jest kolejnym dobrym sygnałem dla sektora kredytowego. Słabiej sytuacja kształtuje się w odniesieniu do dóbr trwałych. Obecnie ok. 39% gospodarstw domowych prognozujących zakupy dóbr trwałych jest skłonna finansować je kredytem, podczas gdy rok temu było to 43,6%.

– Czynniki związane z popytem w bieżącym badaniu pozytywnie oddziaływały na rynek Consumer Finance i Barometr CF. Sygnały płynące od gospodarstw domowych co do utrzymania skłonności do konsumpcji i inwestycji w nieruchomości oraz finansowania ich ze źródeł zewnętrznych zapowiadają utrzymanie względnie dobrej koniunktury na rynku kredytów detalicznych. Należy jednak mieć na uwadze zmienne wskazania Barometru Consumer Finance, zapowiadające spowolnienie dynamiki kredytowej i konieczność dostosowania do tej zmiennej sytuacji polityk kredytowych – zarówno banków, jak i instytucji pożyczkowych – podsumowuje Andrzej Roter, Prezes Zarządu Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych.