Boże Narodzenie bez kłopotów finansowych

Przeczytaj także: Boże Narodzenie 2017: wydamy tyle, co rok temu

Na zaplanowany w tym roku budżet na Boże Narodzenie składają się wydatki na prezenty (525 zł), artykuły żywnościowe (458 zł), środki czystości (69 zł) i choinkę (65 zł). Dodatkowe 172 zł pochłoną inne koszty. Osoby, które w okresie świątecznym planują podróże samochodem (około 20 proc. ankietowanych) doliczyć muszą jeszcze paliwo (301 zł). zł. Względem minionego roku wydatki wzrosły o 103 zł, a więc o niemal 9 proc. Więcej zapłacimy przede wszystkim za potrawy (o 58 zł) oraz upominki świąteczne (o 25 zł).

Pomimo, że wydatki na Boże Narodzenie będą w tym roku nieco wyższe niż ostatnio, zmniejszyło się (z 61 do 57 proc.) grono Polaków, którzy uważają, że święta to poważny koszt do zaplanowania w domowym budżecie. Co szósty badany (16 proc.) wie, że czego by nie robił i tak popadnie w finansowe kłopoty z powodu bożonarodzeniowych wydatków - wynika z badania „Zwyczaje i wydatki świąteczne Polaków* przeprowadzonego przez ARC Rynek i Opinia dla BIG InfoMonitor.

– Nie brzmi to optymistycznie, ale i tak jest lepiej niż przed rokiem, gdy takie odczucia miał co piąty Polak. Sytuacja materialna społeczeństwa poprawia się, wciąż jednak spora część balansuje na finansowej krawędzi. Pozytywnie kojarzące się święta w rezultacie mogą zepsuć historię kredytową lub zaprowadzić do rejestru dłużników BIG, po tym jak zostaną opóźniane spłaty rat kredytów czy bieżących rachunków – przestrzega Sławomir Grzelczak, prezes BIG InfoMonitor.

Jedynie co siódma osoba ma sytuację ekonomiczną, która pozwala nie myśleć o Bożym Narodzeniu w kategorii kosztów. Niestety nie najlepszej zasobności Polaków towarzyszy brak dyscypliny finansowej. W tym roku 24 proc. respondentów, czyli jeszcze mniej niż w zeszłym (27 proc.) mówi, że nie zdarza się im przekroczyć kwoty zarezerwowanej na zakup prezentów. Połowa wydaje do 30 proc. więcej, a reszta potrafi zapłacić nawet i dwa razy tyle niż planowała. A przecież prezenty to nie wszystko.

Efekt?

- Co roku po świętach, w rezultacie nadmiernych wydatków, pojawia się w naszym rejestrze większa liczba dłużników, którzy przełożyli płatność rachunków czynszu, czy też przestali spłacać pożyczkę lub kredyt - mówi Sławomir Grzelczak.

Polacy czują w tym roku większy komfort finansowy, ale jednocześnie coraz częściej podkreślają komercyjny charakter nadchodzących świąt. Takie postrzeganie Bożego Narodzenia awansowało z piątego na czwarte miejsce wśród ośmiu skojarzeń związanych ze celebracją narodzin Chrystusa – (62 proc. wskazań). Skomercjalizowane czy nie, święta są jednak lubiane. 77 proc. ceni sobie ich atmosferę, a 71 proc. lubi je obchodzić.

Dla niemal połowy są one przeżyciem duchowym i religijnym – odpowiedziało tak 47 proc. badanych, o 3 pkt proc. więcej niż w zeszłym roku. Odczucia te bez wątpienia wiążą się z uczestnictwem w praktykach religijnych. W miarę regularnie bierze w nich udział 38 proc. badanych, a kolejne 20 proc. chodzi do kościoła z okazji największych świąt, czyli m.in. Bożego Narodzenia.

Przybyło też deklarujących, że obchodzą święta wyłącznie dlatego, że tak nakazuje tradycja (29 proc. wobec 27 proc. przed rokiem). Grupa ta ma znaczącą przeciwwagę, bo dwóch na pięciu respondentów (41 proc.) czeka na grudniowe święta cały rok. Boże Narodzenie to dla Polaków jednak przede wszystkim okazja do spotkania z rodziną – uważa tak 81 proc. badanych. Odsetek Polaków doceniających świąteczny czas w gronie najbliższych wzrósł nawet w porównaniu z minionym rokiem o 3 pkt proc. Badanie nie pozostawia wątpliwości, jak świętować Boże Narodzenie to tylko w domu, wyjazd do hotelu lub pensjonatu w tym czasie to wciąż zjawisko marginalne (wspominał o nim mniej niż jeden na stu badanych).

W ocenach widoczne są podziały – wartości religijne częściej wymieniają osoby po 60 roku życia i mieszkańcy wsi oraz południowej Polski, najrzadziej mieszkańcy północnego zachodu oraz środowiska miejskie. Boże Narodzenie budzi większy entuzjazm wśród kobiet, które lubią obchodzić święta i bardziej cenią ich rodzinny charakter oraz atmosferę niż mężczyźni. Mimo tego, że częściej niż panowie deklarują, że zorganizowanie Wigilii jest dla nich poważnym wydatkiem.

Jak sfinansujemy święta?

Aż 85 proc. badanych planuje wykorzystać na ten cel bieżące dochody. Blisko co piąty Polak skorzysta ze zgromadzonych oszczędności, a 5 proc. ze środków otrzymywanych w ramach Programu 500+. Jedynie 4 proc. Polaków zapowiada, że sięgnie po kredyty i pożyczki od instytucji finansowych.

– Nasze badanie pokazuje, że pożyczanie pieniędzy na święta dotyczy niewielkiej liczby osób, jednak trzeba pamiętać, że są to jedynie deklaracje. Nie można wykluczyć, że jest to temat na tyle wstydliwy, że część osób nie chce ujawnić faktu, że zaciąga bożonarodzeniowy kredyt. Tymczasem dla wielu instytucji finansowych to jeden z najpracowitszych okresów w roku – mówi Sławomir Grzelczak.

Dla ponad jednej trzeciej rodzin korzystających z program 500 plus, będzie on dodatkowym wsparciem i sposobem na zwiększenie świątecznego budżetu. Pieniądze zwiększą wydatki głównie na prezenty (średnio 290 zł) i jedzenie (średnio 257 zł).

Nie oszczędzamy na najbliższych, czyli coraz droższe prezenty

W niemal trzech czwartych polskich rodzin Święty Mikołaj przyniesie podarki wszystkim domownikom, co czternasta osoba nie dostanie nic, a w pozostałych domach przyjemność ta spotka jedynie dzieci. Taką decyzję podejmują zazwyczaj rodzice poniżej 35 roku życia. Wyczekiwany przez wielu moment rozpakowywania podarunków jest oszacowany średnio na kwotę 170 zł w przypadku dziecka i 130 zł w przypadku dorosłego. Oznacza to, że materialna wartość prezentów będzie wyższa odpowiednio o 15 zł i 10 zł w porównaniu do roku 2017. W niemal jednej trzeciej rodzin ustala się wcześniej widełki, w których powinny zmieścić się ceny upominków, ale z roku na rok coraz chętniej przekraczamy założone plany wydatkowe. W stosunku do ubiegłego roku odsetek osób twierdzących, że mieszczą się w wyznaczonych na prezenty ramach finansowych zmalał z 27 proc. do 24 proc.

Prezenty dla najbliższych wiążą się często z ekscytującymi (i wyczerpującymi) zakupami. Wybierzemy się na nie głównie do sklepów stacjonarnych, choć wśród osób młodych coraz popularniejsze są zakupy w internecie. Charakterystyczną cechą osób poniżej 35 roku życia jest również kupowanie prezentów „na ostatnią chwilę”. Polacy w ponad dwóch trzecich deklarują ochocze korzystanie ze świątecznych ofert specjalnych i promocji. Pod choinką na większość z nas będą czekały prezenty praktyczne – dwie trzecie deklaruje, że to główne kryterium, którym kieruje się podczas zakupów. Ponad połowa (61 proc.) chce także, aby świąteczny podarunek był dla obdarowanych zaskoczeniem i miłą niespodzianką.

Wigilijny stół z własnymi potrawami

Przygotowywanie potraw to część celebracji, która nie tylko sprawia przyjemność, ale pozwala uniknąć dodatkowych kosztów związanych z zamawianiem cateringu. Dania gotowe kupuje co czwarty badany, przy czym w największych miastach nawet co trzeci. Najczęściej są to pierogi i uszka oraz gotowe mięsa i wędliny (odpowiednio 73 i 65 proc.). Firmy cateringowe muszą poczekać jeszcze na swoje czasy, bo na razie po ich pomoc sięga w Wigilię jedynie 3 proc. ankietowanych i to gdy w grę wchodzi dostawa części potraw, 2 proc. korzysta aby zamówić wszystko.

*Badanie ”Zwyczaje i wydatki świąteczne Polaków” wykonane przez Instytut ARC Rynek i Opinia na zlecenie BIG InfoMonitor. Badanie wykonano w drugiej połowie listopada 2018 na próbie 1004 Polaków w wieku 25-65 lat, metodą CAWI.