Służbowe karty płatnicze: na co wydawane są publiczne pieniądze?

Przeczytaj także: Finanse publiczne: potrzebne reformy

Dane sprawdzane i analizowane w niniejszym raporcie bez wątpienia dotyczą spraw publicznych, dlatego stanowią informację publiczną w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. Co za tym idzie, na podstawie art. 2 ust. 1, każdy obywatel oraz każdy podmiot działający w Polsce ma prawo dostępu do nich. Ustawodawca ograniczył przedmiotowo prawo do informacji publicznej przetworzonej do sytuacji, gdy jest to szczególne istotne dla interesu publicznego. Pojawia się więc pytanie czy „obywatelska kontrola wydatków publicznych” jest istotna dla interesu publicznego. „Interes publiczny” stanowi klauzulę generalną, dlatego należy dookreślać ją każdorazowo. W omawianym przypadku kontrola dokonywania wydatków ze służbowych kart płatniczych ma za zadanie przyczynić się do większej rzetelności, transparentności oraz racjonalności rozporządzania publicznymi środkami. Cele te mieszczą się w zakresie interesu publicznego, zatem obywatelom powinno przysługiwać prawo do pełnej informacji w kwestii wydatkowania środków ze służbowych kart płatniczych.

Zapytanie o korzystanie z kart wysłano do 88 instytucji. 16 z nich nie odpowiedziało w ogóle, 20 poinformowało, że nie korzysta z kart płatniczych, 6 odmówiło całkowicie lub częściowo udzielenia informacji, 45 odpowiedziało, że korzysta z kart oraz przedstawiło wydatki i limity w różnym zakresie, jedna organizacja (BBN) odpowiedziała, że podlega finansowo pod Kancelarię Prezydenta RP.

Na tej podstawie wiemy o istnieniu 567 kart płatniczych w instytucjach centralnych. Należy jednak pamiętać, że część urzędów odmówiła dostępu do informacji publicznej bądź w ogóle nie ustosunkowała się do treści naszego zapytania. Dodatkowo, niektóre instytucje przesyłały swoje opracowania, co nie pozwoliło należycie skontrolować ich wydatków.

Informacje odnośnie służbowych kart płatniczych uzyskano od następujących podmiotów: Agencja Rynku Rolnego (ARR), Archiwa Państwowe, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, Generalny Inspektorat Ochrony Środowiska, Główny Inspektorat Transportu Drogowego, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Główny Urząd Miar, Główny Urząd Statystyczny, Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Instytut Pamięci Narodowej, Kancelaria Prezydenta RP, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Kancelaria Sejmu, Komisja Nadzoru Finansowego, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ministerstwo Finansów, Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwo Skarbu Państwa, Ministerstwo Sprawiedliwości, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, Ministerstwo Środowiska, Naczelny Sąd Administracyjny, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Najwyższa Izba Kontroli, Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe”, Państwowa Inspekcja Pracy, Polska Akademia Nauk, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Rzecznik Praw Dziecka, Senat RP, Urząd do Spraw Cudzoziemców, Urząd Dozoru Technicznego, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urząd Transportu Kolejowego, Wojskowa Agencja Mieszkaniowa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wybrane instytucje, które posiadają służbowe karty płatnicze i przekazały szczegółowe dane

Wśród 45 instytucji, które udzieliły informacji odnośnie swoich wydatków, warto zwrócić uwagę przynajmniej na kilka z nich.

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych dysponuje jedną kartą kredytową (jej posiadaczem jest Główny Inspektor IHARS). W 2014 roku za jej pośrednictwem została przeprowadzona jedna operacja na kwotę 560 zł w hotelu Novotel w Poznaniu. To wynik zaskakująco niski na tle innych instytucji, które dysponują kartami.

Kancelaria Prezydenta RP (16 kart) również nie wydała szczególnie imponujących kwot – najwięcej, bo ponad 16 tysięcy pochłonęły koszty związane z wizytą Prezydenta RP na Węgrzech. Łącznie przy użyciu kart dokonano transakcji na sumę 30 291 zł.

Wydatki Kancelarii Sejmu (13 kart) są już nieco większe – w 2014 roku ukształtowały się na poziomie 55 626 zł. Zdecydowanie największą część – ponad 42 000 – pochłonęły usługi hotelowe.

Ciekawie przedstawia się sytuacja Ministerstwa Gospodarki – kartami płatniczymi dysponowały dwie osoby, a jedyny wydatek w 2014 roku poniesiono w związku ze wznowieniem karty i opiewał on na kwotę 75 zł.

Jeszcze skromniej przedstawiają się wydatki Naczelnego Sądu Administracyjnego – w 2014 r. nie odnotowano żadnej transakcji przy użyciu służbowych kart.

Ministerstwo Środowiska ma już znacznie większe potrzeby – na usługi hotelowe wydano ponad 45 tysięcy złotych, niewiele mniej – 43 tysiące – kosztowały artykuły spożywczo-przemysłowo-biurowe. Łącznie dokonano transakcji na 108 117 tys. zł.

108 tysięcy to dość imponująca kwota, jednak Najwyższa Izba Kontroli „pochwalić” się może zdecydowanie lepszym wynikiem – 288 714 zł, z czego lwią część pochłonęły noclegi (130 473 zł) oraz wydatki na bieżącą działalność (101 683 zł).

Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wydała przy użyciu służbowych kart 241 945 zł. Co tyle kosztowało? Głównie usługi hotelowe (150 871 zł) i paliwo (52 200 zł).

W gronie zwolenników służbowych kart płatniczych znalazł się również Zakład Ubezpieczeń Społecznych (4 karty). Standardowo najwyższe kwoty przeznaczono na hotele (81 887 zł).

Szczegółowe informacje odnośnie poniesionych przez wszystkie organizacje wydatków znajdują się w załączonym raporcie.