NBP: finanse gospodarstw domowych w IV kw. 2013

Przeczytaj także: Finanse gospodarstw domowych w II kw. 2014

W analizowanym okresie realne dochody do dyspozycji brutto sektora gospodarstw domowych spadły w ujęciu rocznym o 0,5 proc. wobec wzrostu o 1,2 proc. w poprzednim kwartale. Było to następstwem ujemnej dynamiki rocznej realnych dochodów z pracy najemnej, stabilizacji na niskim poziomie dynamiki nadwyżki operacyjnej brutto oraz osłabienia dynamiki dochodów ze świadczeń społecznych.

Spożycie prywatne w IV kw. 2013 r. liczone w ujęciu rocznym realnie wzrosło o 2,0 proc., tj. dwukrotnie silniej niż kwartał wcześniej. W ciągu ostatniego roku odnotowano systematyczną poprawę stopnia wykorzystania kredytu do finansowana konsumpcji, co może wspierać popyt konsumpcyjny w przyszłości. Równocześnie jednak nastąpił spadek konsumpcji dóbr trwałych o 2,5 proc. w ujęciu rocznym (po korekcie sezonowej). Dostępne już dane za I kw. 2014 r. wskazują na dalsze przyspieszenie dynamiki konsumpcji, gdyż spożycie indywidualne wzrosło w tym okresie o 2,6 proc.

Oszczędności gospodarstw domowych w IV kwartale 2013 r. wyniosły 30,7 mld zł wobec 25,1 mld zł w poprzednim kwartale. Stopa oszczędzania, pokazująca relację oszczędności brutto gospodarstw domowych do ich dochodów do dyspozycji, spadła do 2,7 proc. z 7,9 proc. w III kwartale (po korekcie sezonowej). Z obserwacji trendu stopy oszczędzania wynika jednak, że kategoria ta w ostatnich kwartałach jest jednak względnie stabilna.

W ostatnim kwartale 2013 r. gospodarstwa domowe powiększyły swoje aktywa finansowe łącznie o 9,1 mld zł, tj. o 28% mniej niż przed rokiem, oraz niemal 5-krotnie mniej niż przed kwartałem. Kierunki rozlokowania aktywów nie zmieniły się znacząco. Dominującą formą inwestowania były depozyty bankowe, w których ulokowano 13,3 mld zł, natomiast zasoby gotówki wzrosły o niespełna 1,0 mld zł. Środki zgromadzone w kapitałowym systemie ubezpieczeń przyrosły w tym kwartale o 3,3 mld zł. Jednocześnie gospodarstwa domowe wycofały 12,7 mld zł z aktywów zainwestowanych wcześniej w akcje i inne udziały kapitałowe.

Zaciągnięte przez gospodarstwa domowe nowe zobowiązania finansowe sięgnęły kwoty 6,6 mld zł, ponad dwukrotnie wyższej niż przed rokiem. Wśród nich transakcje z tytułu nowo udzielonych pożyczek zrealizowano w kwocie 5,1 mld zł, stanowiącej trzykrotność kwot zaciągniętych rok wcześniej.

Dane monetarne wskazują, że w I kwartale 2014 r. procesy gromadzenia oszczędności finansowych uległy spowolnieniu. Gospodarstwa domowe ograniczyły wielkość środków przeznaczanych na powiększenie swoich aktywów finansowych, zarówno w porównaniu z poprzednim kwartałem, jak i występującym rok wcześniej. Inwestowano przede wszystkim w lokaty bankowe, na które przeznaczono, podobnie jak przed rokiem, niemal ¾ wartości nowych oszczędności. Więcej niż przed rokiem nabyto akcji, zwiększono także, aczkolwiek w mniejszym stopniu niż w poprzednim roku, zakupy jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych.

Dane monetarne wskazują na ponad półtorakrotny, w porównaniu z rokiem poprzednim, wzrost w I kwartale 2014 r. kwoty nowych zobowiązań finansowych, szczególnie w segmencie kredytów konsumpcyjnych oraz pozostałych kredytów (poza mieszkaniowymi).


Grażyna Mierzejewska, Filip Premik