Oferta publiczna: jak wybrać dom maklerski?

Przeczytaj także: Debiut na giełdzie: prospekt emisyjny

Podmiotów uczestniczących w tego rodzaju procesie jest więcej, lecz w niniejszym tekście skupiam się wyłącznie na instytucji domu maklerskiego, ponieważ jego wybór jest jedną z trudniejszych decyzji w projekcie IPO, zarówno ze względu na fakt, iż biuro maklerskie ma niemały wpływ na powodzenie operacji, a także z uwagi na to, że ustalenie, która z tego typu instytucji jest dla konkretnego emitenta i konkretnej transakcji optymalna wymaga analizy co najmniej kilku kwestii:

1. Czy DM ma sukcesy w plasowaniu akcji?

Z punktu widzenia emitenta, jednym z najważniejszych elementów projektu IPO jest pozyskanie kapitału, w związku z tym w pierwszej kolejności należy zweryfikować, jakie transakcje w ostatnim czasie przeprowadził DM, ze szczególnym uwzględnieniem jego roli w tym projekcie. Czy był głównym menadżerem projektu, członkiem konsorcjum, a może wprowadzającym akcje do obrotu? Jakiej wielkości transakcje przeprowadził? Wśród jakich inwestorów ją uplasował? Dla jakich spółek (wielkość, branża, pozycja finansowa, wiarygodność) zrealizował te projekty?

2. Czy zespół DM, który odpowiada za historyczne sukcesy w dalszym ciągu jest na pokładzie?

Przedmiotowe pytanie jest niezwykle ważne, z uwagi na fakt, iż za transakcjami w dużej mierze stoją ludzie i ich osobiste kompetencje oraz relacje z inwestorami. A z uwagi na to, że w branży DM transfery (pojedynczy zawodnicy, a nawet całe zespoły) pomiędzy instytucjami są naturalnym zjawiskiem, historyczne wyniki DM nie muszą być najlepszym miernikiem skuteczności w plasowaniu.

3. Jaki jest zakres oferowanych spółce usług? Czy wszystkie oferowane emitentowi usługi są emitentowi potrzebne? Czy cena oferowanych usług jest przystępna?

Spółki nieposiadające doświadczenia w obszarze ofert publicznych mogą nie mieć świadomości z jakich etapów, ilu działań oraz z jakiego rodzaju wykonawców składa się kompletny projekt IPO. Dlatego oceniając ofertę złożoną przez DM należy zwrócić uwagę na zakres czynności, za które będzie odpowiadał DM i czy w związku z tym, wynagrodzenie za te usługi jest adekwatne. Zdarzają się bowiem sytuacje, w których cena usług wygląda atrakcyjnie, ale jej atrakcyjność może wynikać na przykład z tego, że sporządzenie prospektu, którego oferuje podjąć się DM, nie zawiera kosztów przygotowania historycznych danych finansowych w formie wynikającej z przepisów dotyczących sporządzania prospektu i ich zbadania przez biegłego rewidenta. W zależności od wielkości emitenta, koszt takiej usług audytorskiej, której oferta DM może nie uwzględniać, wynosi kilkanaście-kilkadziesiąt tysięcy PLN. A pamiętać należy, że to nie jedyne działanie audytora w przygotowaniu prospektu. Inny przykład „niedoszacowania” oferty DM to koszty promocji oferty publicznej, która będzie realizowana przez agencję PR, a której budżet może sięgać od kilkudziesięciu do setek tysięcy PLN, przy czym odrębną kwestią, której poświęcić można osobny artykuł, jest dobór odpowiedniego, optymalnego dla danego projektu i rodzaju emitenta, budżetu.

Warto też spojrzeć na propozycję DM pod przeciwstawnym kątem, tzn. czy budżet nie jest „przewymiarowany” i czy każde z zaoferowanych przez DM działań jest emitentowi potrzebne i uzasadnione. Występują bowiem takie usługi jak np. subemisja usługowa, które ze względu na swoją realną efektywność i cenę można określić jako wątpliwe lub nawet kontrowersyjne. Znane są przecież praktykom rynkowym historyczne business case’y, mówiące o sytuacjach, w których emitent/projekt wybitnie potrzebował skorzystania z opcji jaką daje subemisja, DM nie mógł/nie chciał(?) się z niej wywiązać, a ze względu na „sprytne” zapisy takich umów, uzyskanie zadośćuczynienia z tytułu niewywiązania się z tej usługi jest w praktyce niezwykle trudne.