Firmy pożyczkowe w Polsce: jak działają?

Przeczytaj także: Firmy pożyczkowe w Polsce 2008-2013

Całkowite zadłużenie z tytułu kredytów konsumenckich w bankach wynosi ok. 122,7 mld PLN, podczas gdy na firmy pożyczkowe przypada dodatkowe 3-4 mld PLN udzielonych pożyczek. Ta ostatnia wartość stanowi 0,7% całkowitych zobowiązań kredytowych gospodarstw domowych.

Polskie gospodarstwa domowe zawierają rocznie ok. 1 miliona umów z firmami pożyczkowymi, a przeciętna wartość pojedynczej pożyczki wynosi około 1 tys. PLN.
Gospodarstwa zadłużone w firmach pożyczkowych są mniej zamożne niż klienci innych instytucji - średni dochód netto wynosi ok. 2,5 tys. PLN, podczas gdy w przypadku klientów bankowych jest on o ok. 50% wyższy (ok. 3,9 tys. PLN miesięcznie).

Pozostałe charakterystyki społeczno - demograficzne gospodarstw zadłużonych w firmach pożyczkowych i innych instytucjach finansowych są bardzo podobne. Posiadający zobowiązania w firmach pożyczkowych jedynie znacznie gorzej oceniają swoją sytuację finansową niż badani zaciągający pożyczki w innych instytucjach. Przeciętne gospodarstwo domowe zadłużone w firmie pożyczkowej na spłatę swoich zobowiązań przeznacza około 24% miesięcznych dochodów netto, podczas gdy w przypadku gospodarstw zadłużonych w bankach jest to 19%. Wyższe obciążenie spłatami zobowiązań wśród klientów firm pożyczkowych wynika w dużej mierze z faktu, iż około 50% takich gospodarstw łączy je z zadłużeniem w innych instytucjach.

Największa trudność pojawia się w przypadku, gdy rodziny łączą kilka zobowiązań jednocześnie, zadłużając się równolegle w wielu miejscach, a tym samym narażając się na wpadnięcie w tzw. spiralę zadłużenia. Dlatego działalność na rynku pożyczkowym wymaga szczególnej ostrożności ze strony pożyczkodawców, starannej oceny zdolności kredytowej klientów i edukacji na temat możliwych konsekwencji nadmiernego zadłużania się.

Na co pożyczamy w firmach pożyczkowych?

Gospodarstwa domowe zadłużone w firmach pożyczkowych przeznaczają otrzymane środki głównie na remonty (53%) i bieżące wydatki (39%). Spłata innych zobowiązań znalazła się dopiero na trzecim miejscu (31% wskazań). Istotnymi czynnikami skłaniającymi do zwrócenia się po pożyczkę są także: stałe opłaty, zakup dóbr trwałego użytku oraz cele okolicznościowe – takie jak wesela czy pogrzeby (27%) oraz leczenie (17%), wypoczynek (8%), zakup nieruchomości (6%), zabezpieczenie przyszłości dziecka (5%).

Różne modele biznesowe działania firm wymagają zróżnicowanego podejścia regulacyjnego

Firmy pożyczkowe w Polsce nie działają według jednorodnego modelu biznesowego i mają różny profil ryzyka. Udzielają one pożyczek na bardzo różne okresy wahające się od jednego do kilkudziesięciu tygodni. Wysokość pożyczki w zależności od firmy może wynosić od 50 PLN do nawet 25 tys. PLN.

„Na naszym rynku możemy wyróżnić trzy podstawowe typy działalności: firmy pożyczkowe z obsługą domową, firmy pożyczkowe z obsługą w oddziale lub punkcie kredytowym oraz firmy pożyczkowe z obsługą online. Spotykane są także firmy będące hybrydami powyższych segmentów, które dają możliwość podpisania umowy pożyczki zarówno w oddziale firmy, jak i w domu pożyczkobiorcy. Są również przypadki firm online, które nawiązują kontakt z pośrednikami kredytowymi” – wyjaśnia Mateusz Walewski, starszy ekonomista PwC.

Model biznesowy w istotny sposób wpływa na wielkość i strukturę całkowitych kosztów pożyczki. Dla pożyczek o najkrótszym okresie spłaty dominującym rodzajem kosztu są opłaty stałe, a wraz z wydłużaniem okresu spłat rośnie rola oprocentowania i kosztów ubezpieczenia. Dla pożyczek z obsługą domową to ona stanowi około połowy kosztów całkowitych pożyczki.